ماده ۹۱۱ قانون مدنی

ماده ۹۱۱ قانون مدنی: هرگاه میت اولاد بلاواسطه نداشته باشد اولاد اولاد او قائم‌مقام اولاد بوده و بدین طریق جزو وراث طبقه اول محسوب و با هر یک از ابوین که زنده باشد ارث می‌برد. تقسیم ارث بین اولاد بر حسب نسل به عمل می‌آید: یعنی هر نسل حصه کسی را می‌برد که به توسط او به میت می‌رسد؛ بنابراین اولاد پسر دو برابر اولاد دختر می‌برند. در تقسیم بین افراد یک نسل، پسر دو برابر دختر می‌برد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در وراثت به قائم مقامی، قاعده اقربیت رعایت می‌شود، فرزند پسر(نوه) متوفی، در ارث بری و حاجب شدن، حکم پسر متوفی را دارد.

اگر ابوین میت، به هنگام فوت او، زنده بوده باشند؛ و نیز متوفی دارای یک دختر بوده؛ که پیش از فوت خود او، از دنیا رفته است؛ لیکن از خود، فرزندانی را به جا گذاشته‌است؛ در این صورت، نصف ترکه به نوه‌های متوفی رسیده؛ و سدس ماترک نیز، نصیب هر یک از پدر و مادر او خواهد بود؛ و آنچه از ترکه باقی بماند؛ به نسبت فرض هر یک از وراث، به آنان رد خواهد شد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، در صورت فقدان اولاد بلاواسطه برای میت، پسرِ پسر، جانشین پسر میت، و دخترِ دختر، جانشین دختر متوفی خواهد شد.

سوابق فقهی

در صورتی که متوفی به هنگام فوت، دارای فرزندی نباشد؛ نوه‌های او، به جانشینی از اولاد میت، ارث خواهند برد.

هرگاه نوه‌های پسری متوفی، عبارت باشند از دو دختر و یک پسر، در این صورت، اولاد ذکور میت، دو برابر اولاد اناث او، ارث خواهند برد.

نوه پسری متوفی، دو برابر نوه دختری او، ارث می‌برد.

مصادیق و نمونه‌ها

• اگر فرزندان متوفی، پیش از او از دنیا رفته باشند؛ ولی از خود فرزندانی به جا گذاشته باشند؛ به این ترتیب که دختر متوفی، دارای پسری به نام علی بوده؛ و پسر متوفی نیز، دختری به نام فاطمه داشته باشد؛ در این صورت، فاطمه، دو برابر علی ارث خواهد برد.