ماده ۱۳۲۱ قانون مدنی

ماده ۱۳۲۱ قانون مدنی: اماره عبارت از اوضاع و احوالی است که به حکم قانون یا در نظر قاضی دلیل بر امری شناخته می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

اماره در لغت، یعنی نشانه، علامت و طریق.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

دلیل، اماره و اصل، برای اثبات دعوا به کار می روند.

در عصر حاضر، اماره و شهادت، به عنوان دلایل ناقص محسوب گردیده؛ و به دلیل امکان فراموشی، عدم صداقت، و یا دقت ناکافی شاهد، اعتماد به وی مشکل است. به همین دلیل، بیشتر مردم به تنظیم سند در روابط خود رو آورده؛ و شهادت، نتوانسته جایگاه گذشته خود را، حفظ نماید.

اگر اماراتی، مبنی بر حقانیت مدعی موجودباشد؛ وی دیگر، نیازی به ارائه دلیل ندارد.

اماره، به دو نوع قضایی و قانونی، قابل تقسیم است.

اماره، بیش از سایر ادله، غیرمستقیم است.

اماره، دلالت بر ظن دارد نه یقین.

بین اماره در حقوق ایران، و اماره در فقه، تفاوت های کلی و اساسی وجوددارد.

مستندات فقهی

به دلالت اجماع، سند و نوشته، اعتبار ندارد؛ مگراینکه اماراتی برای اثبات صحت آنها موجودباشد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتبار چک بدون تاریخ (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۱۳۷۱)
• رای دادگاه درباره اعتراض ثالث اجرایی نسبت به توقیف ملک به استناد مبایعه نامه عادی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۷۹۱)
• رای دادگاه درباره اصل حال بودن تعهدات (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۱۲۳۸)
• رای دادگاه درباره اثر اثبات جعلیت امضاء یکی از مسئولین چک بر مسئولیت سایرین (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۵۰۰۳۰۵)
• رای دادگاه درباره اثر اعسار از پرداخت نفقه بر تحقق حق طلاق (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۲۱۳۰۵۰۱۴۵۰)
• رای دادگاه درباره اعلام رضایت محکوم له در مرحله تجدیدنظر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۰۰۱۰۰۰۷۱۷)
• رای دادگاه درباره اثر اقرار یکی از طرفین قرارداد به خط زدن شرط داوری (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۱۱۵۴)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دلالت ظاهر روابط بر وجود رابطه زوجیت
• رای دادگاه درباره اثر توافق طرفین بر خسارت تأخیر تأدیه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۶۱۳)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره موارد لزوم تجدید کارشناسی به علت انقضای مدت شش ماه از کارشناسی
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر عدم مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت

انتقادات

تعریف قانون مدنی از اماره، کلی بوده؛ و سایر ادله نظیر سند را هم دربرمی گیرد؛ زیرا آنچه که باعث تمایز اماره از سایر ادله می گردد؛ امر معلومی نیست که دادرس را، به وجود امر مجهول راهنمایی می کند؛ بلکه مستقل و جدا بودن اماره از موضوع دعوا، این دلیل را از سایر دلایل اثبات دعوا  متمایز می نماید.

مصادیق و نمونه ها

قانونگذار، در قانون آیین دادرسی مدنی، امتناع منتسبٌ الیه سند از کتابت، انگشت زدن یا تصدیق مهر، اماره ای بر اعتبار سند مزبور تلقی نموده است.

مقالات مرتبط

رابطه علم دادرس با دلایل قانونی اثبات دعاوی مدنی