ماده ۵۶۵ قانون مدنی

ماده ۵۶۵ قانون مدنی: جعاله تعهدی است جایز و مادامی که عمل به اتمام نرسیده‌است هر یک از طرفین می‌توانند رجوع کنند ولی اگر جاعل در اثنای عمل، رجوع نماید باید اجرت‌المثل عمل عامل را بدهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵۶۴ قانون مدنی

ماده ۵۶۶ قانون مدنی

توضیح واژگان

در جعاله، شخصی را که تعهد می‌نماید؛ «جاعل» و متعهدٌ له را «عامل» گویند، در واقع، جاعل شخصی است که جعاله را ایجاب نموده؛ و خود را ملتزم به تأدیه حق‌الزحمه می‌داند.

همچنین به حق‌الزحمه ای که جاعل، تعهد می‌نماید تا در مقابل اتیان کاری مشخص، به عامل پرداخت نماید؛ «جُعل» گویند.

نکات تفسیری دکترین

عقود جایز، عقودی متزلزل هستند، در عقود جایز، مرگ یا جنون یکی از طرفین، عقد را منفسخ نموده و تعهدات ناشی از آن را، از بین می‌برد.

اگر جعاله، با مرگ یا جنون یکی از طرفین منحل گردد؛ باید بین دو فرض زیر، قائل به تفکیک گردید:

- اگر کار انجام شده توسط عامل، جزئی از اصل آن چیزی باشد؛ که مطلوب نظر جاعل است؛ در این صورت حق‌الزحمه بخش اتیان شده؛ قابل پرداخت است؛ زیرا انفساخ نسبت به گذشته اثری ندارد.

- اگر مقداری از عمل موضوع جعاله انجام گردیده باشد؛ اما هنوز مطلوب نظر جاعل، برآورده نشده باشد؛ در این صورت عامل مستحق هیچ حقی نبوده؛ و نباید فرض مزبور را با فسخ جعاله خلط نمود.

نکات توضیحی

قاعده التزام به مفاد عقد، در عقود جایز نیز جاری است؛ لذا تا زمانی که هر یک از طرفین، عقد را برهم نزده‌است؛ باید به تعهد خود پایبند باشد.

اجرت المثل موضوع این ماده، ناظر به موردی است که عمل موردنظر عامل، بسیط و غیرقابل تجزیه باشد، در غیر این صورت، مفاد ماده بعد، مُجرا خواهد بود.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

به دلالت اجماع، جعاله عقدی است جایز.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. جعاله یک تعهد جایز است و هر یک از طرفین می‌توانند تا پیش از اتمام عمل، از قرارداد رجوع کنند.
2. اگر عمل به اتمام نرسیده باشد، طرفین قرارداد می‌توانند از جعاله بازگردند.
3. در صورتی که جاعل در طول انجام عمل، از قرارداد رجوع کند، موظف به پرداخت اجرت‌المثل عمل عامل می‌باشد.
4. پایان نیافتن عمل، شرط امکان رجوع از جعاله برای هر یک از طرفین است.
5. پرداخت اجرت‌المثل تنها در صورت رجوع جاعل در حین عمل عامل مطرح می‌شود.

مقالات مرتبط

• تاثیر اراده در ایجاد تعهد در حقوق ایران
• تأملی در: مفهوم، مبانی و اقسام تعهد
• نفقه زوجه: دین یا تعهد