ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی

ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی: شهادت بر شهادت در صورتی مسموع است که شاهد اصل، وفات یافته یا به واسطهٔ مانع دیگری مثل بیماری و سفر و حبس و غیره نتواند حاضر شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی
• ماده ۱۳۲۱ قانون مدنی

توضیح واژگان

شهادت بر شهادت، یعنی اینکه دو شخص، نسبت به استماع شهادت دو شخص دیگر، در مورد موضوعی واحد، شهادت بدهند.

منظور از «شهادت بر شهادت» در ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی، یعنی اینکه شخص، در محکمه، به آنچه که در خارج از دادگاه شنیده‌ است؛ شهادت بدهد، به عبارت دیگر، شهادت بر شهادت، یعنی اینکه شخص، خودش ناظر مستقیم واقعه نبوده؛ بلکه آن را از دیگری شنیده و در دادگاه بیان می‌نماید.

مطالعات تطبیقی

• در حقوق انگلیس، در تشخیص مفاهیم و معیارهای شهادت بر شهادت، به رویه دادگاه‌های این کشور، مراجعه می‌گردد.

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی

شهادت غیرمستقیم، در مواردی پذیرفته می‌شود که دسترسی به شاهد اصلی، ممکن نباشد، در مواردی که شاهد اصلی، از ادای شهادت خودداری نماید نیز، شهادت بر شهادت پذیرفته می‌گردد، البته شهادت بر شهادت، زمانی معتبر است که شهادت اصلی نیز، قابل استماع باشد.

در حقوق الله، شهادت بر شهادت مسموع نیست، در حقوق الناس نظیر قصاص، طلاق، نسب، غصب، قرض و …، شهادت بر شهادت پذیرفته می‌گردد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• با استناد به روایتی از امام صادق، در مواردی که شاهد اصلی، ادعا نماید که شاهد فرع را گواه بر اظهارات خود نگرفته بوده و در نتیجه شهادت بر شهادت را در دعوی مزبور نپذیرد؛ در این صورت، قول کسی پذیرفته می‌گردد که عادل تر است؛ و اگر درجه عدالت هر دو، به یک اندازه باشد؛ شهادت بر شهادت پذیرفته نخواهد شد.

سوابق فقهی

• در مواردی که شاهد اصلی، از ادای شهادت خودداری نماید؛ شهادت بر شهادت پذیرفته می‌گردد.

• شهادت بر شهادت فرع، پذیرفته نیست.

• شهادت بر شهادت، از زنان پذیرفته می‌گردد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی

1. شهادت بر شهادت به معنای گواهی دادن بر اساس گواهی شخص دیگری است.
2. این نوع شهادت در شرایط خاصی قابل قبول است.
3. یکی از شرایط قبول پذیری، وفات شاهد اصلی است.
4. مانع‌هایی مانند بیماری، سفر، و حبس نیز می‌توانند دلیل عدم حضور شاهد اصلی باشند.
5. شرایط مذکور باید مانع از حضور شاهد اصلی باشند تا شهادت بر شهادت معتبر شناخته شود.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتراض به تصمیم مراجع انتظامی دانشگاه آزاد اسلامی در دادگاه حقوقی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۶۹۱)

مقالات مرتبط

• محدودیت‌های موضوعی سوگند در دعاوی مدنی
• شهادت بر شهادت در حقوق کیفری ایران و انگلیس
• کاوشی نو در مبانی فقهی ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی