ماده ۸۶۳ قانون مدنی

ماده ۸۶۳ قانون مدنی: وارثین طبقهٔ بعد وقتی ارث می‌برند که از وارثین طبقهٔ قبل کسی نباشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

به موجب ماده ۶۵ آیین‌نامه زرتشتیان، طبقات بالاتر، طبقات بعدی را، از ارث محروم می‌نمایند. در ادیان کلیمی و مسیحی، همسر و اولاد و نوادگان متوفی، بر سایر اقربای او مرجح می‌باشند؛ و در آیین زرتشت، همسر و فرزندان و نوه‌ها و پدر و مادر میت، بر سایر بستگان وی تقدم دارند، و در آیین مسیح، رعایت تقدم و تأخر بین طبقات ارث و حتی اشخاص درون هر طبقه، الزامی است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اصناف مختلف در یک طبقه، دیگری را از ارث محروم نمی‌کنند.

درون هر یک از طبقات ارث نیز، وارث نزدیک تر به متوفی، وارث دورتر را از ارث محروم می‌کند، مانند محروم بودن نوه از ارث، با وجود فرزند برای متوفی.

وارث بی واسطه، باعث محرومیت ورثه باواسطه می‌گردد؛ مگر در مورد پسر عموی ابوینی که بر عموی ابی، تقدم دارد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

با وجود وارث در درجه اول از طبقات مختلف ارث، وراث درجات بعدی، ارث نمی‌برند.

مادر متوفی، خواهر و خواهر زاده او را از ارث محروم می‌نماید.

رویه‌های قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۱۹۶/۲۵ مورخه ۱۳۷۲/۵/۱۹ شعبه ۲۵ دیوان عالی کشور، با وجود زنده بودن وارث، فرزند وی نصیبی نمی‌برد.

• با توجه به رأی شماره ۱۱۰ مورخه ۱۳۶۹/۷/۱۱ شعبه ۲۲ دیوان عالی کشور، فقدان وارث در طبقه اول، سبب انتقال ترکه به وراث طبقه دوم می‌گردد.

مصادیق و نمونه‌ها

• پدر متوفی، جده او را از ارث محروم می‌نماید.
• اولاد متوفی، مانع ارث بری برادر او می‌گردند.
• در صورت حیات مادر متوفی، خواهر و خواهر زاده وی، ارث نمی‌برند.
• فرزندان میت، نوه‌های او را از ارث محروم می‌نمایند.
• فرزند متوفی که در نتیجه نکاح متعه، به دنیا آمده‌است؛ حاجب خواهر و برادر وی خواهدبود.