ماده ۸۸۴ قانون مدنی

ماده ۸۸۴ قانون مدنی: ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد لیکن اگر حرمت رابطه‌ای که طفل ثمرهٔ آن است نسبت به یکی از ابوین ثابت و نسبت به دیگری به واسطهٔ اکراه یا شبهه زنا نباشد طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث می‌برد و بالعکس.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۸۸۳ قانون مدنی
• ماده ۸۸۵ قانون مدنی

توضیح واژگان

«ولدالزنا» یعنی حرام‌زاده و ناپاک زاده.

«مانع وراثت»، خصوصیتی در وارث است که شرعاً، او را از ارث محروم می‌نماید.

مطالعات تطبیقی

در هر سه آیین یهود و مسیحیت و زرتشتی، نسب نامشروع، از ارث محروم است؛ لیکن در برخی از این آیین‌ها، ولد زنا، از ارث پدر و مادر محروم می‌باشد؛ و در برخی دیگر، فرزند طبیعی، از مادر ارث می‌برد.

فلسفه و مبانی نظری

دلیل محرومیت ولد نامشروع از ارث، قطع نسب او با اشخاص موجد وی، به موجب حکم قانونگذار می‌باشد، نسب مقتضی ارث است؛ و تا مقتضی ارث، به وجود نیاید؛ دیگر ارث بری معنایی نخواهد داشت.

نکات تفسیری دکترین ماده 884 قانون مدنی

مهمترین عاملی که موجب ارث بری می‌گردد؛ نسب است؛ و چنانچه نسب، فاقد ویژگی صحت و مشروعیت باشد؛ دیگر توارث، معنایی نخواهد داشت، بنابراین محرومیت ولد زنا از ارث را، نمی‌توان به عنوان یکی از موانع ارث، محسوب نمود، در واقع نمی‌توان صفت مانع را، مشتمل بر تولد از زنا دانست؛ زیرا در اینجا مقتضی وجود ندارد تا نسب نامشروع، بتواند مانع تأثیر آن گردد، لذا خویشاوندی، تنها از نسب مشروع، و وجود رابطه زوجیت بین زن و شوهر ناشی می‌گردد؛ و در غیر این صورت، توارث بین فرزند نامشروع و والدین طبیعی او، منتفی خواهد بود.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

• نسب مشروع، تنها منحصر به سبق نکاح صحیح یا وجود شبهه است، نسب نامشروع نیز، ممکن است در نتیجه زنا به وجود آید یا رابطه ای که در آن زنا نیست اما در اثر تماس زن با مرد نامحرم (تفخیذ)، زن، حامله می شود.

• چنانچه بعد از دمیده شدن روح در جنین، آن را از رحم زنی به رحم زن دیگر منتقل نمایند؛ حمل متعلق به زن اول خواهد بود، اما در صورتی که این اقدام، پیش از ولوج روح صورت پذیرد؛ اینکه حمل را متعلق به زن اول بدانیم؛ محل اشکال است؛ مگر اینکه ثابت شود نطفه زوجین، منشأ وجود جنین بوده‌ است.

• در تلقیح مصنوعی که از نطفه غیر زوج حاصل شود؛ تردیدی در عدم لحوق طفل به زوج وجود ندارد، اما در تلقیح‌های ناشی از شبهه، نسب حاصل می‌گردد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 884 قانون مدنی

1. ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد.
2. اگر حرمت رابطه تنها نسبت به یکی از والدین ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد، طفل از آن والد و اقوام او ارث می‌برد.
3. در حالت اکراه یا شبهه نسبت به یک والد، ارث‌بری از والد دیگر و اقوامش امکان‌پذیر است.

رویه های قضایی

• رای وحدت رویه شماره 617 مورخ 1376/4/3 هیات عمومی دیوان عالی کشور (اثبات نسب و اخذ شناسنامه)
• رای وحدت رویه شماره ۶۱۷ مورخ ۱۳۷۶/۴/۳ هیئت عمومی دیوان عالی کشور( اثبات نسب و اخذ شناسنامه)

پایان نامه و رساله های مرتبط

• حقوق کودکان نامشروع در قانون ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق ولز ایرلند و اسکاتلند

مقالات مرتبط

• رویکرد تفسیری دیوان عالی کشور در حمایت از حقوق و آزادی‌ها با تأکید بر آرای حقوقی
• بررسی وضعیت ارث جنین ناشی از تلقیح مصنوعی پس از فوت صاحب اسپرم (پدر) از منظر فقهی و حقوقی