ماده ۹۴۱ قانون مدنی

ماده ۹۴۱ قانون مدنی: سهم‌الارث زوج و زوجه از ترکه یکدیگر به طوری است که در مواد ۹۱۳، ۹۲۷ و ۹۳۸ ذکر شده‌است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۹۴۰ قانون مدنی
• ماده ۹۴۲ قانون مدنی
• ماده ۹۱۳ قانون مدنی
• ماده ۹۲۷ قانون مدنی
• ماده ۹۳۸ قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

به موجب ماده ۵۷ آیین‌نامه زرتشتیان، در صورتی که متوفی، فاقد فرزند باشد؛ نیمی از ترکه او، به همسرش می‌رسد؛ و در موردی که میت، دارای فرزند بوده‌است؛ سهم زوج او، برابر با سهم اولادش می‌باشد، همچنین در دین مسیح، چنانچه متوفی دارای اولاد بوده باشد؛ اولاد و زوجه او، به تساوی ارث می‌برند.

نکات تفسیری دکترین ماده 941 قانون مدنی

در صورتی که متوفی، حتی از همسر دیگری، دارای فرزند یا نوه باشد؛ سهم زوجه وی، ثمن ترکه است. چنانچه زوجه، حتی از شوهر سابق خود دارای فرزندی باشد؛ در این صورت سهم شوهر حین الفوت او، ربع ترکه است.

هرگاه ابوین متوفی، با زوجه او جمع گردند؛ به دلیل فقدان فرزند برای میت، زوجه متوفی، ربع ترکه را به ارث خواهدبرد.

اگر متوفی دارای زوج و جد و جده پدری و نیز جد و جده مادری باشد؛ نصف ترکه به شوهر او رسیده؛ و ثلث آن نیز، نصیب جد و جده مادری میت گردیده؛ و آنچه باقی می‌ماند؛ به جد و جده پدری می‌رسد.

اگر ورثه متوفی، منحصر باشند به زوج و خواهران ابوینی و خواهران امی وی، در این صورت به دلیل زیاد بودن فرض وراث نسبت به ماترک، عول پیش آمده؛ و نقص به سهم خواهران ابوینی میت، وارد خواهدشد.

در صورتی که میت، دارای چند عمو و چند دایی و زوج باشد؛ در این صورت، سهم دایی‌های وی، ثلث ترکه بوده؛ و نصف ماترک نیز به زوج رسیده؛ و آنچه که باقی می‌ماند؛ متعلق به عموهای متوفی خواهدبود؛ که درواقع، وجود زوج در بین ورثه، موجب کاهش شدید حصه اعمام متوفی، و ورود نقص به سهم آنان شده‌است.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

در روایتی از امام باقر، سهم زوج میت از ترکه، درصورت وجود فرزند برای متوفی، ربع ماترک است. امام صادق نیز، سهم زوج را در فرض فقدان فرزند برای متوفی، نصف ترکه دانسته‌است.

سوابق و مستندات فقهی

• زوج و زوجه، در فرض فقدان فرزند برای متوفی، از فرض اعلای خود، ارث می‌برند.

• طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: سهم زوجه، در فرض فقدان فرزند برای متوفی، ربع ترکه است.

• در مواردی که وراث متوفی، منحصر به همسر و اعمام و اخوال او باشند؛ در چنین فرضی، همسر میت، حد اعلای خود را به ارث برده؛ و ثلث ماترک نیز به اخوال او رسیده؛ و آنچه از ترکه باقی بماند؛ نصیب اعمام وی خواهدشد.

• هرگاه متوفی، دارای زوجه و اخوه ابوینی و اخوه مادری و جد مادری باشد؛ در این صورت ربع ترکه به زوجه وی رسیده؛ ثلث ترکه به اخوه و جد مادری میت می‌رسد؛ که به‌طور مساوی، از آن بهره‌مند می‌گردند؛ و آنچه باقی می‌ماند؛ متعلق به اخوه ابوینی است؛ که به نسبت ذکور دو برابر اناث، بین آنها تقسیم می‌گردد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 941 قانون مدنی

1. سهم‌الارث زوج و زوجه از ترکه یکدیگر طبق قوانین مشخص‌شده در مواد دیگر قانون مدنی تعیین می‌شود.
2. مواد ۹۱۳، ۹۲۷ و ۹۳۸ قانون مدنی جزئیات مربوط به نحوه تعیین سهم‌الارث زوج و زوجه را مشخص می‌کنند.
3. در محاسبه سهم‌الارث، قوانین به‌منظور جلوگیری از ابهام و تضاد با سایر مواد قانونی مرتبط در قانون مدنی اعمال می‌شوند.
4. تعیین سهم‌الارث زوج و زوجه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به دقت و طبق دستورالعمل‌های قانونی انجام شود.

رویه های قضایی

• نظریه مشورتی شماره ۵۴۹۲/۷ مورخه ۱۳۸۶/۸/۲۰، در فرضی که یک زن و فرزند او، فوت نموده باشند؛ و تاریخ وفات هیچ‌یک از آن دو، معلوم نباشد؛ زوج آن زن را، مستحق نصف ترکه می‌داند.
• دادنامه شماره ۱۸۵/۲۴ مورخه ۱۳۶۹/۳/۲۹ شعبه ۲۴ دیوان عالی کشور، سهم زوجه را در صورت وجود فرزند برای متوفی، ثمن ترکه دانسته‌است.

• قضات دادگاه‌های حقوقی ۲ تهران، در نشست مورخه ۱۳۶۶/۲/۲۴، به اتفاق آرا، حصه زوجه متوفی را در فرض وجود فرزند برای وی از همسر سابق او، ثمن ترکه دانسته‌اند.