ماده ۱۹۹ قانون مدنی

ماده ۱۹۹ قانون مدنی: رضای حاصل در نتیجهٔ اشتباه یا اکراه، موجب نفوذ معامله نیست.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۰۰ قانون مدنی
• ماده ۲۰۱ قانون مدنی

توضیح واژگان

«اشتباه» در لغت، یعنی پوشیده شدن، نهفته ماندن، مانند شدن. به تصور خلاف واقع از چیزی مادی یا معنوی، «اشتباه» گویند، «اشتباه،» یعنی تصورات، نگرش و اعتقادات انسان نسبت به عالم خارج، مطابق با واقع نبوده و حقیقی نباشد.

مطالعات تطبیقی

• در حقوق فرانسه، اشتباه، به دو دسته مهم کلی و غیرمهم تقسیم گردیده و هر کدام از این دو قسم دارای آثار مختلفی است.

• مطابق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی جدید فرانسه؛ اشتباه و اکراه، زمانی اراده را معیوب می کند که ماهیتشان به نحوی باشد که بدون وجود آنها، طرف معامله اقدام به انعقاد قرارداد نمی نمود یا قرارداد را با شرایطی کاملا متفاوت منعقد می نمود.

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۹۹ قانون مدنی

اطلاق ماده ۱۹۹ قانون مدنی، در رابطه با رضای حاصل از اشتباه، توسط دو ماده بعدی، مقید به اشتباه در خود موضوع معامله و اشتباه در شخصیت طرف معامله شده‌ است. علاوه بر نوع عقد، طرفین در رابطه با موضوع آن نیز می‌توانند مرتکب اشتباه و سوءتفاهم گردند، در این صورت عقدی که یکی از طرفین اراده می‌نماید؛ همان عقدی نیست که طرف دیگر، به آن رضایت داده‌ است، البته سوءتفاهم متعاقدین در مورد نوع عقد و موضوع آن را که منجر به تراضی بین آنان نمی‌گردد؛ نمی‌توان اشتباه محسوب نمود.

اداره عقد، دلالت بر این دارد که معاملات مکره را غیرنافذ دانسته و به‌طور موقت، باطل اعلام ننموده؛ تا زمانی که حالت کره از بین برود و معلوم گردد که آیا مکره، تصمیم به تنفیذ عقد مزبور دارد یا نه؟ در صورت تنفیذ، یک عقد کامل و اساسی تحقق می‌یابد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۹۹ قانون مدنی

1. رضایت باید خالص و بدون هیچ‌گونه اشتباه باشد تا معامله معتبر باشد.
2. اکراه می‌تواند رضایت طرف معامله را بی‌اعتبار کند.
3. اشتباه در رضایت‌نامه می‌تواند به عدم نفوذ معامله منجر شود.
4. معامله در صورت وجود اکراه قابل نفوذ نیست.
5. وجود رضایت معتبر و بدون ابهام شرط اساسی برای صحت معامله است.
6. اشتباه و اکراه هر دو می‌توانند به عنوان عوامل مخدوش‌کنندهٔ رضایت در نظر گرفته شوند.
7. صحت و نفوذ معامله مستلزم رضایت آزادانه و آگاهانه است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• به دلالت قاعده «العقود تابعه للقصود»، فقدان قصد، موجب بطلان عقد خواهد شد.

• به دلیل اینکه مکره، قصد مدلول لفظ را ندارد؛ لذا اراده واقعی او، با اراده ظاهری اش قابل تطبیق نیست، در واقع وی، از رضایت و طیب نفس برخوردار نبوده و چنین عقدی، زمانی نافذ می‌گردد که پس از خروج از حالت کره، به عقد مزبور رضایت دهد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره دادگاه صالح در دعوای مطالبه خسارت (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۷۰۰۵۶۰)

مصادیق و نمونه ها

• خرید کفش زنانه به جای کفش مردانه، خرید قاشق و چنگال نقره نما به جای نقره، و خرید جنس معمولی به جای عتیقه، اشتباه در صورت عرفیه موضوع معامله محسوب می‌گردند.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• تاثیر شخصیت در قراردادها

مقالات مرتبط

• ضمانت اجرای سوء استفاده از قاعده اضطرار در حقوق ایران و فرانسه
• نقض تعهد به اطلاع رسانی در روابط قراردادی اشخاص در حقوق ایران و انگلستان
• مطالعه تحولات نظریه اشتباه در قراردادها به موجب اصلاحات سال ۲۰۱۶ میلادی قانون مدنی فرانسه
• اشتباه یک‌طرفه و بررسی کارایی آن در حقوق ایران و انگلیس
• تبیین جوهره اندیشه استاد جعفری لنگرودی در مقام تعارض اراده باطنی و ظاهری در نظام قراردادها
• تأثیر حقوق غربی در قیاس با فقه امامیه بر تدوین قانون مدنی ایران
• شیوه‌های تفسیر قرارداد در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• مفهوم اکراه و تأثیر آن بر اراده با نگاهی به حقوق فرانسه و مصر
• کشف عنصر «رضــــا» در قـراردادهای «کلیک‌رپ»
• جایگاه مفهوم وصف در فقه امامیه و حقوقِ مدنی ایران
• متاورس و چالشهای حقوقی در حوزۀ حقوق اموال
• بررسی اعمال نفوذ ناروا و اثر آن بر معاملات در حقوق انگلستان و مقایسه آن با حقوق ایران
• اثرحجر بر مسئولیت امضا کنندگان اسناد تجاری با مطالعه تطبیقی درکنوانسیون های ژنو
• شیوه‌های ارائه اطلاعات نادرست: مطالعه تطبیقی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان ایران و حقوق انگلستان
• مقایسه شرایط ‌و آثار اشتباه در قرارداد بین حقوق ایران و اصول ‌قراردادهای ‌تجاری بین‌المللی (UNIDROIT)
• عینیت‌گرایی و ذهنیت‌گرایی در فهم قرارداد (مطالعه تطبیقی در نظام‌های کامن‌لایی، رومی-ژرمنی، ایران و فقه امامیه)
• تفسیر قوانین مقتبس؛ کاربست‌ها و رویکردها