ماده ۱۱۸۹ قانون مدنی

ماده ۱۱۸۹ قانون مدنی: هیچ‌یک از پدر و جد پدری نمی‌تواند با حیات دیگری برای مولی‌علیه خود وصی معین کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۸۸ قانون مدنی
• ماده ۱۱۹۰ قانون مدنی

توضیح واژگان

«وصی» در ماده ۱۱۸۹ قانون مدنی، کسی است که توسط پدر یا جد پدری، برای دوران پس از مرگ آنان، جهت تصدی امور مالی طفل انتخاب می‌شود.

نکات تفسیری دکترین ماده 1189 قانون مدنی

به نظر برخی از حقوقدانان، اگر طفل، دارای دو ولی قهری بوده باشد؛ که یکی از آنها محجور یا ممنوع از تصرف در امور مولی علیه بوده؛ و دیگری، به اداره امور محجور بپردازد؛ شخص اخیر نمی‌تواند به بهانه اینکه ولی دیگر، قادر به اعمال ولایت خود نیست؛ برای بعد از خود، وصی معین نماید؛ زیرا قانونگذار، تعیین وصی توسط ولی قهری را، منوط به عدم حیات ولی دیگر دانسته‌است. و به نظر برخی دیگر، در صورت ممنوع التصرف بودن یکی از دو ولی، ولی دیگر، می‌تواند برای بعد از خود، شخصی را به عنوان وصی جهت اداره امور محجور، تعیین نماید؛ زیرا در فرض مزبور، سمت ولی که خود ناتوان از ولایت باشد؛ زایل است.

اگر پدر، در فرض زنده بودن پدربزرگ، برای اداره امور مولی علیه خود، وصی تعیین نماید؛ بنا به قولی، چنین وصیتی، باطل است؛ و به عقیده برخی دیگر، پس از فوت پدر، اجرای وصیت توسط وصی منصوب از سوی او، معلق به فوت پدربزرگ محجور می‌باشد؛ مشروط بر اینکه جد پدری، برای پس از خود، وصی تعیین ننماید؛ که در این صورت وصی منصوب از سوی پدر، صلاحیت خود را از دست خواهد داد، و بین حقوقدانان، در مورد بطلان یا تعلیق وصیت موضوع ماده ۱۱۸۹ قانون مدنی، به فوت هر دو ولی قهری (چه آن کس که وصیت کرده و چه آن کس که با وجود حیات او، ولی دیگر، اقدام تعیین وصی نموده) است؛ اختلاف وجود دارد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• در صورت حیات پدر و جد پدری، یکی از آنها نمی‌تواند برای اداره امور مولی علیه، اقدام به تعیین وصی نماید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1189 قانون مدنی

1. ولی قهری مختص پدر و جد پدری است.
2. در صورت حیات یکی از آن‌ها، دیگری نمی‌تواند وصی تعیین کند.
3. وصایت تنها به عهده یکی از این دو نفر است و با حیات یکی، دیگری چنین حقی ندارد.
4. مفهوم "وصی" در این ماده به معنای تعیین جانشین برای ولایت بر مولی‌علیه است.
5. ماده بر مسئله تعیین وصی و قیمومت بر مولی‌علیه تمرکز دارد.

رویه های قضایی

• به موجب رأی وحدت رویه شماره ۱۵۳۶ مورخه ۱۳۳۸/۳/۳ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، هیچ‌یک از پدر و جد پدری، نمی‌تواند با حیات دیگری، برای مولی‌علیه خود، وصی معین کند و چنین وصیتی فاقد اثر است.