ماده ۹۰۰ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۹۰۰ قانون مدنی: فرض دو وارث ربع ترکه است:

  1. شوهر در صورت فوت زن با داشتن اولاد.
  2. زوجه یا زوجه‌ها در صورت فوت شوهر بدون اولاد.

مواد مرتبط

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه، تا سال ۱۸۶۱، زن از اموال شوهر ارث نمی‌برد؛ و از آن پس، تنها از منافع قسمتی از ترکه، ارث می‌برد.[۱]

نکات تفسیری دکترین ماده 900 قانون مدنی

وراثت بین زوجین، تنها مختص نکاح دائم است.[۲] شایان ذکر است چنانچه زوجه، حتی از شوهر سابق خود دارای فرزندی باشد؛ در این صورت سهم شوهر حین الفوت او، ربع ترکه است.[۳][۴][۵]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

آیه ۱۲ سوره نساء: «وَلَکُمْ نِصْفُ مَا تَرَکَ أَزْوَاجُکُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَإِنْ کَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَکُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْتُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ فَإِنْ کَانَ لَکُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَکْتُمْ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ وَإِنْ کَانَ رَجُلٌ یُورَثُ کَلالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ فَإِنْ کَانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ فَهُمْ شُرَکَاءُ فِی الثُّلُثِ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصَی بِهَا أَوْ دَیْنٍ غَیْرَ مُضَارٍّ وَصِیَّةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ»، سهم زوجه را در فرض فقدان فرزند برای متوفی، و نیز، حصه زوج را در فرض فرزند دار بودن متوفی، بیان نموده‌ است.[۶]

سوابق فقهی

سهم زوجه در صورتی که متوفی، فاقد اولاد باشد؛ ربع ترکه است، همچنین چنانچه، زنی فوت کند، و به هنگام وفات، دارای فرزند باشد؛ سهم الارث شوهر وی، یک چهارم ماترک می‌باشد.[۷][۸]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 900 قانون مدنی

  1. شوهر وارث زن در صورت وجود اولاد، یک‌چهارم (ربع) از ترکه زن را به ارث می‌برد.
  2. زوجه یا زوجه‌ها وارث شوهر در صورت عدم وجود اولاد، یک‌چهارم (ربع) از ترکه شوهر را به ارث می‌برند.
  3. در هر دو حالت، وارثین شرایط مخصوص خود را دارند که بر اساس داشتن یا نداشتن اولاد، سهم الارث آنها مشخص می‌شود.
  4. سهم الارث شوهر و زوجه در این حالت خاص به نوعی محدود و مشخص شده است.
  5. وجود اولاد در هنگام فوت زن، سهم الارث شوهر را کاهش داده و از نصف به ربع تنزل می‌دهد.
  6. عدم وجود اولاد در هنگام فوت شوهر، سهم الارث زوجه‌ها را از محدوده کمتر به ربع افزایش می‌دهد.

منابع

  1. مجله علمی انتقادی حقوقی کانون وکلا سال بیست و سوم شماره 118 پاییز 1350. کانون وکلای دادگستری مرکز، 1350.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1610736
  2. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 100372
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 331500
  4. مهدی شهیدی. ارث. چاپ 8. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 156040
  5. ناصر کاتوزیان. مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی). چاپ 1. میزان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1088628
  6. سیدمرتضی قاسم‌زاده و حسن ره پیک. تبیان حقوق پژوهش نامه قرآنی حقوق (جلد دوم) (حقوق خصوصی). چاپ 1. دادگستر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1498532
  7. آیت اله خلیل قبله ای خویی. ارث. چاپ 2. سمت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 382036
  8. عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 54340