ماده ۶۴۶ قانون مدنی

ماده ۶۴۶ قانون مدنی: مخارج لازمه برای انتفاع از مال عاریه بر عهده مستعیر است و مخارج نگاهداری آن تابع عرف و عادت است مگر این که شرط خاصی شده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

نکات توضیحی تفسیری دکترین

منظور از هزینه‌های لازمه انتفاع، هزینه‌هایی است که برای نگهداری عین ضرورت ندارد و مالک می‌تواند از آن بگذرد، بلکه تأثیر آن فقط در مواردی خواهد بود که امکان یا تأثیر در کیفیت انتفاع را تعیین می‌کند، و همان‌طور که در حق انتفاع و اجاره، مخارج لازمه برای انتفاع بر عهده منتفع است، اینجا نیز مستعیر باید مخارج لازمه برای استفاده خودش را بپردازد، چرا که اذن در انتفاع، تعهد به پرداخت هزینه‌های عین مستعاره نمی‌کند.

منظور از مخارج نگهداری، هزینه‌هایی است که در صورت امتناع از آن، عین مستعاره، ناقص یا تلف می‌شود.

چنانچه هزینه ای مشترک بود، یعنی هم برای حفظ عین ضروری بود و هم برای فراهم آمدن انتفاع، باید ابتدا به مفاد تراضی طرفین رجوع کرد و در صورتی که نتوان از آن استفاده قاطعی کرد، هزینه‌ها بر عهده معیر خواهد بود چرا که او ذی‌نفع اصلی خواهد بود.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

بنابر قاعده «من له الغنم فعلیه الغرم»، مخارج انتفاع، تابع منتفع (مستعیر) است، همچنین مخارج حفظ، بنا بر نظری نباید بر گردن معیر باشد، چرا که او محسن است و مشمول قاعده «ما علی المحسنین من سبیل» می‌شود، و بنا بر نظری نیز باید بر اساس قاعده اقدام بر گردن معیر باشد.

مصادیق و نمونه‌ها

• اگر معیر ماشینی را به مستعیر به عاریه بدهد، هزینه بنزین و سوخت آن خودرو، بر عهده مستعیر خواهد بود.
• عایق کردن پشت بام برای جلوگیری از نفوذ آب به سقف ساختمان که برای نگهداری از اصل عین لازم است، برعهده معیر خواهد بود.