ماده ۱۱۸۲ قانون مدنی

ماده ۱۱۸۲ قانون مدنی: هرگاه طفل، هم پدر و هم جد پدری داشته باشد و یکی از آن‌ها محجور یا به علتی ممنوع از تصرف در اموال مولی‌علیه گردد ولایت قانونی او ساقط می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «محجور» در ماده ۱۱۸۲ قانون مدنی، کسی است که حق تصرف در اموالش را ندارد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حجر، مانع اجرای وظایف ولی است، نه زایل کننده ولایت، در واقع حجر، امری عرضی بوده و نمی‌تواند موجب زوال ولایت، که حقی ذاتی است؛ گردد؛ لذا با افاقه ولی از جنون، این حق ذاتی، دوباره به وی رجعت می‌نماید.

اگر طفل، دارای پدر و جد پدری باشد؛ در صورت جنون پدر، جد می‌تواند برای بعد از خود، وصی تعیین نماید؛ و چنانچه پیش یا پس از فوت جد، پدر افاقه یابد؛ مسئله وصایت منتفی است.

گفتنی است رسیدگی به دعوای سقوط ولایت، در دادگاه حوزه قضایی محل اقامت مولی علیه صورت خواهد پذیرفت.

نکات توضیحی

ولایت، قابل زوال نیست؛ بلکه عواملی نظیر حجر و کفر ولی، سبب تعلیق آن می‌گردد.

ولایت، سقوط ولایت بر اثر جنون، و عودت ولایت به دلیل افاقه ولی، همگی قهری هستند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

بنا بر اتفاق نظر فقها، با افاقه ولی از جنون، حق ولایت، دوباره به وی عودت می‌گردد.

سوابق فقهی

اگر یکی از اولیای قهری طفل، محجور گردد؛ دیگری به تنهایی، ولایت خود را اعمال می‌نماید، و اگر طفل فقط دارای یک ولی بوده و او هم اهلیت خود را از دست بدهد؛ باید برای او، قیم تعیین نمود.

سفاهت ولی، باعث سقوط ولایت او می‌گردد.

رویه‌های قضایی

• نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۵۵۸ مورخ ۱۴۰۰/۰۶/۱۴ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مقررات قانون حمایت از حقوق معلولان در خصوص سرپرستان قانونی معلولین

مصادیق و نمونه‌ها

• محرومیت ولی از حقوق اجتماعی خویش، باعث سقوط ولایت می‌گردد.
• افلاس ولی، باعث حجر در امور مالی خود می‌گردد و نسبت به دخالت در امور مولی علیه خویش تأثیری ندارد.