ماده ۹۵۰ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (removed Category:وصیت و ارث using HotCat)
خط ۳۲: خط ۳۲:
* [[کارآیی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره 733 و 811)|کارآیی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره ۷۳۳ و ۸۱۱)]]
* [[کارآیی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره 733 و 811)|کارآیی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره ۷۳۳ و ۸۱۱)]]
* [[تعیین مورد معامله]]
* [[تعیین مورد معامله]]
* [[مسئولیت مدنی ناشی از فوت منافع ممکن الحصول]]


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۱۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۲۴

ماده ۹۵۰ قانون مدنی: مثلی که در این قانون ذکر شده عبارت از مالی است که اشباه و نظایر آن نوعاً زیاد و شایع باشد مانند حبوبات و نحو آن و قیمی مقابل آن است. مع‌ذالک تشخیص این معنی با عرف می‌باشد.

مطالعات تطبیقی

در حقوق کامن لا، مالی را مثلی می‌دانند که در امور بازرگانی، با مال دیگری از نوع خود، قابل تبادل باشد، نظیر عدس و لوبیا، در حالی که زمین، مثلی نیست.[۱]

قانون مدنی مصر، اموالی را مثلی می‌داند که به هنگام وفای به عهد، بتوانند جایگزین یکدیگر باشند.[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مال مثلی، می‌تواند به صورت عین معین، کلی و کلی در معین، مورد معامله قرار گیرد؛ در صورتی که مال قیمی، فقط به صورت عین معین، معامله می‌شود؛ در غیر این صورت قرارداد، باطل است.[۳] در مال مثلی، به کل یا جزئی از مال، عنوان واحدی تعلق می‌گیرد، مانند انگور، چه یک خوشه باشد؛ و چه یک حبه.[۴] قیمت اجزای مال مثلی، یا یکسان است؛ یا اینکه بسیار شبیه به هم می‌باشند، مانند یک کیلو شیر؛ که اگر نصف شود؛ قیمت آن نیز، نصف می شود، یا صد گرم شکر، که یک دهم قیمت یک کیلو شکر، ارزش دارد.[۵]

در اطلاق عنوان مثلی به مال، طبیعی یا مصنوعی بودن آن، شرط نیست.[۶]

مثلی یا قیمی بودن، ویژگی ذاتی مال، محسوب نمی‌گردد؛ و تابع زمان و مکان است؛ لذا ممکن است مالی، در زمان یا مکانی، مثلی، و در وقت یا محلی دیگر، قیمی باشد، نظیر گرامافون، که در چند دهه پیش، مثلی بوده و اکنون، قیمی است، یا برخی از میوه‌های استوایی که در اندونزی، فراوان یافت می‌شود؛ و مثلی است؛ ولی در ایران، قیمی می‌باشد.[۷]

عین معین در معاملات، همیشه قیمی بوده؛ ولی در ضمان قهری، ممکن است مثلی یا قیمی باشد، اموال کلی نیز، به دلیل امکان مطابقت با اعیان خارجی، مثلی می‌باشد.[۸] تلف کننده مال غیر، تا زمانی که مثل آن مال، وجود دارد؛ نمی‌تواند با پرداخت قیمت آن؛ خود را بری نماید.[۹] در رابطه با جبران خسارات ناشی از تلف مال مغصوب، می‌توان به کاربرد بحث پیرامون «مال مثلی» پی برد.[۱۰]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

اموال مثلی، به دلیل شباهت بسیار زیاد با هم، در صورت امتزاج، قابل جداسازی نیستند؛ نظیر نخود و لوبیا، ولی اموال قیمی، در صورت مخلوط شدن با یکدیگر، به راحتی قابل تفکیک هستند؛ نظیر گوسفند یا فرش دست بافت.[۱۱]

مصادیق و نمونه‌ها

  • پارچه، از اموال مثلی است.[۱۲]
  • پول، مثلی است.[۱۳]
  • تمام نسخه‌های کتاب در یک نوبت چاپ، مثلی محسوب می‌گردند.[۱۴]

مقالات مرتبط

منابع

  1. محسن خدمتگزار. فلسفه مالکیت فکری (بررسی تحلیلی تاریخچه، مبانی، مفهوم و مالکیت فکری). چاپ 2. میزان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4936688
  2. مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد سوم). چاپ 2. محراب فکر، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 109108
  3. مهدی شهیدی. حقوق مدنی (جلد اول) (تشکیل قراردادها و تعهدات). چاپ 7. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1109680
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 183644
  5. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 183644
  6. حیدر باقری اصل. بررسی تحلیلی احکام اختصاصی فسخ قانونی عقود لازم. چاپ 1. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3658592
  7. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی). چاپ 8. شرکت سهامی انتشار، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2576116
  8. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت). چاپ 30. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2941068
  9. ابوالقاسم گرجی. اندیشه‌های حقوقی (مفاهیم بنیادین حقوق مدنی و جزایی). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 678460
  10. ناصر کاتوزیان. الزام‌های خارج از قرارداد (جلد دوم) (مسئولیت مدنی-مسئولیت‌های خاص و مختلط). چاپ 9. دانشگاه تهران، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2734548
  11. سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه بخش مدنی (جلد دوم) (مالکیت و مسئولیت). چاپ 28. مرکز نشر علوم اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1696644
  12. هادی عظیمی گرگانی. جبران کاهش قدرت خرید در اثر مرور زمان. چاپ 1. تک رنگ، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3607708
  13. قدرت اله واحدی. آیین دادرسی مدنی کتاب دوم. چاپ 4. میزان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3601468
  14. سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه بخش مدنی (جلد دوم) (مالکیت و مسئولیت). چاپ 28. مرکز نشر علوم اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1696724