ماده ۷۳ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۷۲ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | *{{زیتونی|[[ماده ۷۲ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۷۴ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | *{{زیتونی|[[ماده ۷۴ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۷۲ قانون مدنی]] | |||
* [[ماده ۷۴ قانون مدنی]] | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
«[[ولد]]» در لغت یعنی فرزند بلاواسطه<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198244|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref> | «[[ولد]]» در لغت یعنی فرزند بلاواسطه<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198244|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref> | ||
== فلسفه و مبانی نظری == | |||
== فلسفه و مبانی نظری | |||
در [[وقف]]، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده و وی می‌تواند بخشی از عایدات [[عین موقوفه|موقوفه]] را به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085036|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2777196|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> و ممکن است وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد و نسل متمادی بعد از آنان باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=345880|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | در [[وقف]]، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده و وی می‌تواند بخشی از عایدات [[عین موقوفه|موقوفه]] را به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085036|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2777196|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> و ممکن است وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد و نسل متمادی بعد از آنان باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=345880|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | ||
== نکات تفسیری دکترین ماده 73 قانون مدنی == | |||
== نکات | |||
به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگر اینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525276|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگر اینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز از [[منفعت|منافع]] موقوفه بهره‌مند گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1708712|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref> | به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگر اینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525276|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگر اینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز از [[منفعت|منافع]] موقوفه بهره‌مند گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1708712|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref> | ||
واقف، می‌تواند قسمتی از درآمد موقوفه را اختصاص به [[نفقه]] همسر خود، در دوران [[نکاح منقطع|متعه]] بدهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525296|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> | واقف، می‌تواند قسمتی از درآمد موقوفه را اختصاص به [[نفقه]] همسر خود، در دوران [[نکاح منقطع|متعه]] بدهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525296|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> | ||
== سوابق و مستندات فقهی == | |||
== | === سوابق و مستندات فقهی === | ||
=== مستندات فقهی === | |||
در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را، از محل موقوفه تأمین نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1806512|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref> | در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را، از محل موقوفه تأمین نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1806512|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref> | ||
=== سوابق و مستندات فقهی === | |||
=== سوابق فقهی === | |||
اگر وقف بر اولاد گردد، فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1178296|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2166580|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=4}}</ref> اما بنا بر نظر [[مشهور فقها]]، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1178296|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> همچنین بنا بر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد تحقق یابد؛ در این صورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> | اگر وقف بر اولاد گردد، فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1178296|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2166580|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=4}}</ref> اما بنا بر نظر [[مشهور فقها]]، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1178296|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> همچنین بنا بر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد تحقق یابد؛ در این صورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> | ||
اگر واقف بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1806580|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات احکام در کتاب های (شهید اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=بوستان کتاب|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3202932|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=باقریان ساروی|چاپ=1}}</ref> و در مقابل، انتقاد شده است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را شامل می‌گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> | اگر واقف بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1806580|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات احکام در کتاب های (شهید اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=بوستان کتاب|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3202932|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=باقریان ساروی|چاپ=1}}</ref> و در مقابل، انتقاد شده است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را شامل می‌گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=186928|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> | ||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 73 قانون مدنی == | |||
== | {{هوش مصنوعی (ماده)}} | ||
# وقف می‌تواند بر اولاد صورت گیرد. | |||
# امکان وقف برای اقوام وجود دارد. | |||
# وقف به نفع خدمه مجاز است. | |||
# وقف بر واردین ممکن است. | |||
# وقف بر موارد مشابه (امثال آنها) مشروع و صحیح تلقی می‌شود. | |||
== رویه های قضایی == | |||
به موجب [[دادنامه]] شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ [[دیوان عالی کشور]]، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در [[وقف نامه]]، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5675032|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> و به موجب [[رای وحدت رویه|رأی وحدت رویه]] شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ [[هیئت عمومی دیوان عالی کشور]]، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5481360|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> | به موجب [[دادنامه]] شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ [[دیوان عالی کشور]]، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در [[وقف نامه]]، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5675032|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> و به موجب [[رای وحدت رویه|رأی وحدت رویه]] شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ [[هیئت عمومی دیوان عالی کشور]]، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فردوسی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5481360|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{مواد قانون مدنی}} | {{مواد قانون مدنی}} | ||
[[رده:مواد قانون مدنی]] | [[رده:مواد قانون مدنی]] | ||
[[رده:اموال]] | [[رده:اموال]] | ||
[[رده:حق انتفاع]] | [[رده:حق انتفاع]] | ||
[[رده:وقف]] | [[رده:وقف]] | ||
[[رده:وقف | [[رده:وقف خاص]] | ||
{{DEFAULTSORT:ماده 0365}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۹
ماده ۷۳ قانون مدنی: وقف بر اولاد و اقوام و خدمه و واردین و امثال آنها صحیح است.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
«ولد» در لغت یعنی فرزند بلاواسطه[۱]
فلسفه و مبانی نظری
در وقف، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده و وی می‌تواند بخشی از عایدات موقوفه را به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد[۲] [۳] و ممکن است وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد و نسل متمادی بعد از آنان باشد.[۴][۵]
نکات تفسیری دکترین ماده 73 قانون مدنی
به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگر اینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد[۶] و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگر اینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز از منافع موقوفه بهره‌مند گردند.[۷]
واقف، می‌تواند قسمتی از درآمد موقوفه را اختصاص به نفقه همسر خود، در دوران متعه بدهد.[۸]
سوابق و مستندات فقهی
سوابق و مستندات فقهی
در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را، از محل موقوفه تأمین نماید.[۹]
سوابق و مستندات فقهی
اگر وقف بر اولاد گردد، فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد،[۱۰] [۱۱] اما بنا بر نظر مشهور فقها، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد،[۱۲] [۱۳] همچنین بنا بر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد تحقق یابد؛ در این صورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.[۱۴]
اگر واقف بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند[۱۵][۱۶] و در مقابل، انتقاد شده است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را شامل می‌گردد. [۱۷]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 73 قانون مدنی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- وقف می‌تواند بر اولاد صورت گیرد.
- امکان وقف برای اقوام وجود دارد.
- وقف به نفع خدمه مجاز است.
- وقف بر واردین ممکن است.
- وقف بر موارد مشابه (امثال آنها) مشروع و صحیح تلقی می‌شود.
رویه های قضایی
به موجب دادنامه شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.[۱۸] و به موجب رأی وحدت رویه شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که با وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.[۱۹]
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 198244
- ↑ ناصر کاتوزیان. مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت (جلد سوم) (حقوق خصوصی و اسلامی). چاپ 1. میزان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1085036
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2777196
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 186928
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 345880
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه). چاپ 17. اسلامیه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 525276
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1708712
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه). چاپ 17. اسلامیه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 525296
- ↑ میترا ضرابی. خود آموز و راهنمای حقوق مدنی. چاپ 4. طرح نوین اندیشه، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1806512
- ↑ مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1178296
- ↑ اسداله لطفی. ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه. چاپ 4. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2166580
- ↑ مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1178296
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 186928
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 186928
- ↑ میترا ضرابی. خود آموز و راهنمای حقوق مدنی. چاپ 4. طرح نوین اندیشه، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1806580
- ↑ احمد باقریان ساروی. آیات احکام در کتاب های (شهید اول). چاپ 1. بوستان کتاب، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3202932
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 186928
- ↑ یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91). چاپ 2. فردوسی، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5675032
- ↑ یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (مالکیت، حق انتفاع، وقف) و احکام راجع به آنها (مواد 29 الی 91). چاپ 2. فردوسی، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5481360