ماده ۱۳۲۸ قانون مدنی

ماده ۱۳۲۸ قانون مدنی اصلاحی ۱۳۷۰/۸/۱۴: کسی که قسم متوجه او شده‌ است در صورتی که بطلان دعوی طرف را اثبات نکند یا باید قسم یاد نماید یا قسم را به طرف دیگر رد کند و اگر، نه قسم یاد کند و نه آن را به طرف دیگر رد نماید با سوگند مدعی به حکم حاکم، مدعی‌علیه نسبت به ادعایی که تقاضای قسم برای آن شده‌است محکوم می‌گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۳۲۷ قانون مدنی
• ماده ۱۳۲۸ مکرر قانون مدنی

توضیح واژگان

مقصود از «دعوی» در ماده ۱۳۲۸ قانون مدنی، این است که شخصی به عنوان مدعی به دادگاه مراجعه و شخص دیگری را به عنوان مدعی‌علیه، طرف دعوا خود قرار داده و از وی موضوع خاصی را مطالبه نماید.

مطالعات تطبیقی

• در قانون اصول محاکمات لبنان، مقرراتی راجع به رد سوگند به مدعی، توسط ناکل و حاکم، پیش‌بینی شده‌است.

• در حقوق مدنی فرانسه نیز گفته شده‌است که شخصی که سوگند متوجه او شده‌است و از اتیان یا رد آن خودداری می‌کند، ادعایش رد می‌شود.

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۳۲۸ قانون مدنی

عدم حضور خوانده جهت سوگند را، زمانی می‌توان دال بر حقانیت خواهان دانست که دادگاه، طی اخطاریه، به او اعلام نماید که اگر در جلسه حاضر نگردد و قسم نخورد؛ با سوگند مدعی، محکوم خواهد شد.

گفتنی است در امور کیفری، برخلاف امور حقوقی، امتناع از سوگند، نمی‌تواند منجر به محکومیت منکر گردد.

نکات توضیحی ماده ۱۳۲۸ قانون مدنی

قاضی، در جلسه دادگاه، باید سه بار به خوانده اخطار نماید که اگر سوگند نخورد، با سوگند مدعی، محکوم خواهد شد. قسم مدعی عبارت است از: قسم جزء بینه، سوگند استظهاری، قسامه، و قسم مرجوع از منکر.

یکی از مواردی که می‌توان با سوگند منکر، یا رد سوگند به مدعی، اثبات نمود، رابطه زوجیت است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۳۲۸ قانون مدنی

1. در صورتی که قسم به کسی متوجه شده باشد، آن شخص می‌تواند بطلان دعوی طرف مقابل را اثبات کند؛ در غیر این صورت باید قسم یاد کند یا قسم را به طرف مقابل رد کند.
2. اگر قسم‌خور مورد قبول واقع نشود و شخص قسم را یاد نکند و به طرف مقابل نیز رد نکند، با سوگند مدعی و حکم حاکم، مدعی‌علیه محکوم می‌شود.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• با استناد به روایتی از امام صادق، اگر پس از رد سوگند به مدعی، وی سوگند نخورد، دعوا ساقط می‌گردد.

سوابق فقهی

• اگر مدعی علیه، قسم نخورد و سوگند را به مدعی رد نماید؛ و مدعی نیز، از ادای سوگند، خودداری نماید؛ در این صورت دعوا ساقط گردیده؛ و از اعتبار امر مختومه برخوردار خواهد بود، لیکن خواهان می‌تواند برای ادای سوگند، از محکمه مهلت بخواهد و او نمی‌تواند؛ مجدداً قسم را به خوانده رد کند. پیش از اینکه مدعی یا منکر، سوگند بخورند؛ طرف مقابل، می‌تواند از درخواست سوگند خویش، رجوع نماید.

• به عقیده برخی از فقها، به محض خودداری مدعی علیه از سوگند، حقانیت خواهان احراز می‌گردد، در مقابل، برخی دیگر نظر داده‌اند که با نکول خوانده از سوگند، حاکم سوگند را، به مدعی رد نموده؛ و چنانچه وی، قسم بخورد؛ ادعایش ثابت می‌گردد.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتراض به تصمیم مراجع انتظامی دانشگاه آزاد اسلامی در دادگاه حقوقی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۶۹۱)
• نظریه شماره ۷/۹۹/۱۴۵۴ مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۱۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم سوگند متهم در موارد لوث

مصادیق و نمونه‌ها

• زید به هنگام آتش‌سوزی منزل خود، یک تخته فرش را، به عمرو سپرده؛ و در آن شرایط حساس، امکان اخذ رسید از عمرو میسر نبوده؛ چندی بعد که پس از مطالبه فرش توسط زید، عمرو از تحویل مال امانی به مالک آن، خودداری می‌نماید؛ به ناچار مالک نیز در دادگاه صالح، اقامه دعوا نموده؛ و چون دلیلی مبنی بر اثبات ادعای خود نداشته؛ از قاضی تقاضا می‌دهد تا خوانده منکر را، قسم دهد، با نکول خوانده از سوگند، دادگاه، قسم را، به مدعی رد نموده، و با سوگند زید، ادعای او اثبات می‌گردد.

مقالات مرتبط

• معیار کارآمد اقناع قاضی
• محدودیت‌های موضوعی سوگند در دعاوی مدنی