ماده ۸۴۷ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۸۴۷ قانون مدنی''': اگر موصی به کلی باشد تعیین فرد با ورثه است مگر این که در [[وصیت]] طور دیگر مقرر شده باشد. | '''ماده ۸۴۷ قانون مدنی''': اگر [[موصی به]] [[وصیت کلی|کلی]] باشد تعیین فرد با [[وارث|ورثه]] است مگر این که در [[وصیت]] طور دیگر مقرر شده باشد. | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۸۴۶ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۸۴۶ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۸۴۸ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۸۴۸ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
«وصیت کلی»، یعنی مورد وصیت از نظر [[علم منطق]]، [[کلی]] باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=345600|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
ممکن است [[موصی]] در وصیت کلی، اختیار تعیین موصی به را، به شخص ثالث یا خود [[موصی له]]، اعطا نموده باشد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2780884|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99696|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> در این فرض، اگر وراث موصی، در تعیین سهم موصی له، با هم به [[توافق]] نرسند؛ نظر هر یک از آنان، نسبت به [[حصه]] خویش مؤثر است؛ مگر اینکه چنین تصمیمی، با هدف موصی از وصیت، سازگار نباشد که در این صورت، باید به [[قرعه]] تمسک جست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99704|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> رفع ابهام از موصی به، با استناد به [[عرف]] صورت خواهد پذیرفت،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=متون فقه (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3565276|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=2}}</ref> و در تعیین موصی به توسط ورثه، فرد مورد نظر آنان، نه باید از سطح متوسط پایین‌تر باشد و نه بالاتر، و در صورت حصول اختلاف، نظر [[دادگاه]] معتبر است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=298200|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
در صورت [[حجر]] یکی از وراث، [[نماینده]] او در تعیین فرد موصی به، تصمیم‌گیری خواهد نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=365764|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|نام۲=حسن|نام خانوادگی۲=ره پیک|نام۳=عبداله|نام خانوادگی۳=کیایی|چاپ=3}}</ref> | |||
در وصیت به | اگر موصی ثلث [[مال|اموال]] خود را، به نفع کسی وصیت نماید؛ و قصد او [[شرکت مدنی|شراکت]] موصی له با ورثه در تمام ترکه، به نحو [[مشاع|اشاعه]] نباشد؛ بلکه منظورش این بوده که ورثه، با جدا نمودن سهم موصی له از کل یا بعض ارقام ماترک، به سلیقه خویش، به وصیت متوفی عمل نموده باشند؛ در این صورت وصیت کلی محقق شده‌است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=296644|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> اما چنانچه موصی، با به کاربردن برخی کلمات مبهم نظیر جزء، چیز، سهم و …؛ باعث ایجاد ابهام در موضوع وصیت شده باشد؛ و نتوان مصداق موصی به را، از میان [[ترکه|ماترک]] متوفی تعیین نمود؛ چنین وصیتی را نمی‌توان در زمره وصیت کلی به‌شمار آورد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=متون فقه (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3565276|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمید|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=2}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=201460|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> | ||
گفتنی است در [[وصیت به کلی در معین]] نیز، تعیین موصی به، توسط ورثه صورت می‌گیرد؛ مگر اینکه موصی این [[حق]] را، به شخص دیگری واگذار نموده باشد، مانند تعیین یک اتومبیل از میان خودروهای متعدد متوفی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=17208|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> | |||
== مصادیق و نمونه‌ها == | |||
* وصیت به صد عدل پنبه، از میان هزار عدل موجود در انبار، وصیت به کلی در معین است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=298212|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
وصیت به صد عدل پنبه، از میان هزار عدل موجود در انبار، وصیت به کلی در معین است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=298212|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
اگر موصی | * اگر موصی به، چند تن برنج باشد؛ ورثه، نه مکلف هستند از برنج درجه ۱ موجود در انبار، به موصی له تحویل دهند و نه حق دارند از پست‌ترین نوع برنج، به او بدهند؛ بلکه باید از نوع متعارف و متوسط، به وی [[تسلیم]] نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748636|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref> | ||
اگر موصی از رمه خود، دویست رأس گوسفند را وصیت نماید؛ در وصیت | * اگر موصی از رمه خود، دویست رأس گوسفند را وصیت نماید؛ در [[وصیت تملیکی]]، تعیین فرد موضوع وصیت، با ورثه بوده؛ و در [[وصیت عهدی]]، [[وصی]] باید گوسفندان را انتخاب کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد پنجم) (مصحف-هبه)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4431276|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> | ||
اگر موصی، دارای چند دستگاه اتومبیل بوده باشد؛ و وصیت کند که یکی از آنها، به کارگرش تعلق دارد؛ تعیین فرد موصی به، | * اگر موصی، دارای چند دستگاه اتومبیل بوده باشد؛ و وصیت کند که یکی از آنها، به [[کارگر|کارگرش]] تعلق دارد؛ تعیین فرد موصی به، بر عهده ورثه است؛ مگر اینکه موصی شخص دیگری را، برای این کار معین نموده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=17208|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> | ||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
[[ارائه راهکاری برای تعیین موصی به مبهم در حقوق ایران با تکیه بر منابع فقه شیعه]] | |||
* [[ارائه راهکاری برای تعیین موصی به مبهم در حقوق ایران با تکیه بر منابع فقه شیعه]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۵۹
ماده ۸۴۷ قانون مدنی: اگر موصی به کلی باشد تعیین فرد با ورثه است مگر این که در وصیت طور دیگر مقرر شده باشد.
توضیح واژگان
«وصیت کلی»، یعنی مورد وصیت از نظر علم منطق، کلی باشد.[۱]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
ممکن است موصی در وصیت کلی، اختیار تعیین موصی به را، به شخص ثالث یا خود موصی له، اعطا نموده باشد،[۲][۳] در این فرض، اگر وراث موصی، در تعیین سهم موصی له، با هم به توافق نرسند؛ نظر هر یک از آنان، نسبت به حصه خویش مؤثر است؛ مگر اینکه چنین تصمیمی، با هدف موصی از وصیت، سازگار نباشد که در این صورت، باید به قرعه تمسک جست.[۴] رفع ابهام از موصی به، با استناد به عرف صورت خواهد پذیرفت،[۵] و در تعیین موصی به توسط ورثه، فرد مورد نظر آنان، نه باید از سطح متوسط پایین‌تر باشد و نه بالاتر، و در صورت حصول اختلاف، نظر دادگاه معتبر است.[۶]
در صورت حجر یکی از وراث، نماینده او در تعیین فرد موصی به، تصمیم‌گیری خواهد نمود.[۷]
اگر موصی ثلث اموال خود را، به نفع کسی وصیت نماید؛ و قصد او شراکت موصی له با ورثه در تمام ترکه، به نحو اشاعه نباشد؛ بلکه منظورش این بوده که ورثه، با جدا نمودن سهم موصی له از کل یا بعض ارقام ماترک، به سلیقه خویش، به وصیت متوفی عمل نموده باشند؛ در این صورت وصیت کلی محقق شده‌است،[۸] اما چنانچه موصی، با به کاربردن برخی کلمات مبهم نظیر جزء، چیز، سهم و …؛ باعث ایجاد ابهام در موضوع وصیت شده باشد؛ و نتوان مصداق موصی به را، از میان ماترک متوفی تعیین نمود؛ چنین وصیتی را نمی‌توان در زمره وصیت کلی به‌شمار آورد.[۹][۱۰]
گفتنی است در وصیت به کلی در معین نیز، تعیین موصی به، توسط ورثه صورت می‌گیرد؛ مگر اینکه موصی این حق را، به شخص دیگری واگذار نموده باشد، مانند تعیین یک اتومبیل از میان خودروهای متعدد متوفی.[۱۱]
مصادیق و نمونه‌ها
- وصیت به صد عدل پنبه، از میان هزار عدل موجود در انبار، وصیت به کلی در معین است.[۱۲]
- اگر موصی به، چند تن برنج باشد؛ ورثه، نه مکلف هستند از برنج درجه ۱ موجود در انبار، به موصی له تحویل دهند و نه حق دارند از پست‌ترین نوع برنج، به او بدهند؛ بلکه باید از نوع متعارف و متوسط، به وی تسلیم نمایند.[۱۳]
- اگر موصی از رمه خود، دویست رأس گوسفند را وصیت نماید؛ در وصیت تملیکی، تعیین فرد موضوع وصیت، با ورثه بوده؛ و در وصیت عهدی، وصی باید گوسفندان را انتخاب کند.[۱۴]
- اگر موصی، دارای چند دستگاه اتومبیل بوده باشد؛ و وصیت کند که یکی از آنها، به کارگرش تعلق دارد؛ تعیین فرد موصی به، بر عهده ورثه است؛ مگر اینکه موصی شخص دیگری را، برای این کار معین نموده باشد.[۱۵]
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 345600
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2780884
- ↑ ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 99696
- ↑ ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 99704
- ↑ عباس زراعت و حمید مسجدسرایی. متون فقه (جلد سوم). چاپ 2. خط سوم، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3565276
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 298200
- ↑ سیدمرتضی قاسم‌زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 365764
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 296644
- ↑ عباس زراعت و حمید مسجدسرایی. متون فقه (جلد سوم). چاپ 2. خط سوم، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3565276
- ↑ سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 201460
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 17208
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 298212
- ↑ پرویز نوین و عباس خواجه پیری. حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه). چاپ 3. گنج دانش، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 748636
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد پنجم) (مصحف-هبه). چاپ 1. گنج دانش، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4431276
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 17208