ماده ۹۶۸ قانون مدنی

ماده ۹۶۸ قانون مدنی: تعهدات ناشی از عقود تابع قانون محل وقوع عقد است مگر این که متعاقدین، اتباع خارجه بوده و آن را صریحاً یا ضمناً تابع قانون دیگری قرار داده باشند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مطالعات تطبیقی

مشابه مفاد این ماده، در قوانین انگلیس، فرانسه، بلژیک، سوئیس، اتریش، وجود داشته، و به عقیده برخی از حقوقدانان، این ماده از قانون فرانسه اقتباس شده‌ است.

فلسفه و مبانی نظری ماده

علت وضع این ماده را، می‌توان در قراردادهای بی رحمانه بیگانگان با ایرانی‌ها، به خصوص در زمینه‌های نفت و معدن جستجو نمود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تعهدات ناشی از عقود، تابع قانون محل وقوع عقد است؛ مگر این که قرارداد، در کشوری غیر مرتبط، و به منظور فرار از قوانین کشور مرتبط با تعهد، صورت گرفته باشد.

در رابطه با صحت انعقاد قرارداد، قصد و رضای مشترک طرفین، و تعیین نحوه تبادل ایجاب و قبول، قانون محل وقوع عقد، حاکم است.

در موارد تبدیل تعهد، تبعیت از قانون محل وقوع عقد، بی‌مورد بوده؛ و باید به تعیین قانون مستقل، بر اساس قاعده قابل اعمال بر قراردادها پرداخت.

نکات توضیحی

مفاد این ماده، امری است؛ حتی اگر طرف خارجی قرارداد، تمایل به توافق برخلاف مفاد آن، داشته باشد.

مذاکرات تصویب

به هنگام تصویب این ماده، در شور اول، اصطلاح (اتباع خارج)، در ماده گنجانیده نشده بود؛ لذا در شور دوم، به جهت منع ایرانیان از توافق برخلاف قانون ایران، اصطلاح یادشده، به ماده مزبور افزوده شد. در همان موقع، یکی از نمایندگان مجلس، شرط رفتار متقابل را، لازم اعلام نمود؛ و معتقد بود که با درج چنین شرطی در ماده پیشنهادی، حق عدول از قانون محل وقوع عقد، فقط برای خارجیانی ممکن خواهد بود که در کشور متبوع آنان، چنین حقی برای اتباع ایرانی، به رسمیت شناخته شده باشد.

مصادیق و نمونه‌ها

• هرگاه یک ایتالیایی و یک تایوانی در ایران، قراردادی مبنی بر ساخت تجهیزات آزمایشگاهی منعقد نموده؛ و سپس در قرارداد درج نمایند که تجهیزات مزبور، برای تولید مشروبات الکلی مورد استفاده قرار گیرد؛ به موجب قانون ایران، به عنوان قانون حاکم بر قرارداد، چنین عقدی باطل است؛ هرچند محل اجرای عقد، کشور دیگری باشد.

مقالات مرتبط

• صلاحیت دادگاه‌های انگلستان در رسیدگی به جرم ارتشاء تجاری
• نظریه قراردادهای سرمایه‌گذاری انعطاف‌پذیر در بخش بالادستی نفت
• بررسی تغییر پارادایم در تعیین قانون حاکم بر قراردادها در چهارچوب پیش‌نویس قانون تجارت 1399
• قانون حاکم بر قراردادهای حمل ونقل چندوجهی بین‌المللی کالا
• اصل آزادی قراردادی و محدودیت‌های آن در قراردادهای بالادستی نفتی بر اساس مدل جامع تفسل (TEFCEL)
• زمان و مکان تشکیل قرارداد الکترونیکی
• تعیین قانون حاکم بر دعاوی حقوقی نقض حق مؤلف در فضای مجازی
• بررسی تطبیقی قانون حاکم بر مسئولیت مدنی با وجود عنصر خارجی در حقوق ایران
• زمان و مکان انعقاد قراردادهای الکترونیکی
• صلاحیت دادگاه‌های ایران در قلمرو حقوق بین‌الملل خصوصی
• اصل حاکمیت اراده و بروز آن در قواعد حل تعارض در نظام حقوقی ایران و چین
• مطالعه تطبیقی قانون حاکم بر مسئولیت مدنی در حقوق ایران و انگلیس از منظر تعارض قوانین
• عدالت در تعیین قانون حاکم بر مسئولیت مدنی در حقوق اروپایی و ایران
• پژوهشی تطبیقی پیرامون مسئولیت مدنی ارایه کنندگان خدمات اینترنتی با تأکید بر حقوق آمریکا و اتّحادیه اروپا
• قانون ماهوی حاکم بر ورشکستگی
• ویژگیهای نظام مسئولیت مدنی ناشی از عیب کالا در نظام تعارض قوانین و گزینش قانون حاکم
• سوءاستفاده از حق در حقوق بین‌الملل خصوصی
• جایگاه توافق در تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم در دعاوی مالکیت فکری