ماده ۲۷۹ قانون مدنی

ماده ۲۷۹ قانون مدنی: اگر موضوع تعهد عین شخصی نبوده و کلی باشد متعهد مجبور نیست که از فرد اعلای آن ایفا کند، لیکن از فردی هم که عرفاً معیوب محسوب است نمی‌تواند بدهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۷۸ قانون مدنی
• ماده ۲۸۰ قانون مدنی

توضیح واژگان

«تعهد» در لغت، یعنی برعهده گرفتن و خود را مدیون کردن و در اصطلاح، به متعهد شدن، یا برعهده گرفتن فعل یا عملی در برابر دیگری، تعهد گویند.

مطالعات تطبیقی

مفاد این ماده، نظیر ماده ۱۲۴۶ قانون مدنی فرانسه است. در قانون مدنی جدید فرانسه در ماده 1166 درخصوص موضوع تعهد از نوع ارائه خدمت گفته شده که اگر کیفیت و نحوه ارائه خدمت در قرارداد تعیین نشده بود باید سه معیار در زمان اجرا درنظر گرفته شود؛ اولاً توجه به ماهیت و طبیعت خدمت، دوماً توجه به عرف موضوع خدمت و تعهد و سوماً تطابق کیفیت خدمت ارائه شده با بهای تعیین شده برای آن تعهد.

نکات تفسیری دکترین ماده 279 قانون مدنی

اگر موضوع قرارداد کلی باشد؛ فروشنده باید مبیع را، مطابق با توصیفی که نموده؛ تحویل دهد؛ و اگر توصیفی در میان نباشد؛ باید فرد متعارف آن را تسلیم نماید، بنابراین در مواردی که مبیع کلی باشد؛ بایع مکلف است همان فردی را تسلیم نماید که دارای جنس، و وصف مورد تراضی طرفین است، چنانچه مبیع، دارای اقسام مختلف باشد؛ بایع می‌تواند هر فردی را که تمایل دارد؛ تسلیم نماید؛ به شرط آنکه از نظر عرف، معیوب نباشد.

اگر موضوع تعهد، کلی بوده؛ و مطابق با اوصاف مورد توافق طرفین نباشد؛ ولی متعهدٌله آن را قبول نماید؛ باید قائل به این شد که در واقع، تعهد جدیدی به وجود آمده؛ و تعهد سابق، تبدیل به تعهد لاحق گردیده‌است.

گفتنی است صرف ذکر نام کالا در معامله، رفع ابهام ننموده؛ و غرر را برطرف نمی‌سازد؛ لذا ذکر برخی اوصاف، کارخانه سازنده کالا، تاریخ تولید و … نیز لازم است.

همچنین لازم است ذکر شود که سکوت طرفین، نسبت به برخی ویژگی‌های مورد معامله، دلیل اهمیت کم این گونه اوصاف بوده؛ و ذکر همه اوصاف فرعی و جزیی، از شرایط نفوذ معامله نمی‌باشد.

نکات توضیحی ماده 279 قانون مدنی

لزوم تسلیم فرد سالم در قراردادها را می‌توان از مصادیق اصل حسن نیت به‌شمار آورد.

فرد معیوب نیز یکی از افراد کلی به‌شمار می‌آید؛ لیکن عرف حاکم بر معاملات، تسلیم فرد بی عیب را، بر کالای فاسد ترجیح می‌دهد، بدین ترتیب تسلیم فرد معیوب، تخلف از شرط ضمنی محسوب می‌گردد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

امام رضا، در مورد زنی که یک خانه، مهریه او بود؛ حکم نمودند که همسر وی، باید منزلی متوسط و میانه را، به او اعطا نماید. همچنین ایشان، در مورد زنی که یک خانه و خدمتکار، مهر او بود؛ حکم نمودند که وی، مستحق منزل و خدمتکاری متوسط و میانه است.

سوابق و مستندات فقهی

طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: اگر مشتری، تعهد نموده باشد که مقداری گردو را به خریدار تحویل نماید؛ و برخی از این گردوها که بیش از حد متعارف است؛ سیاه و پوچ باشد؛ و الزام متعهد به تسلیم کالای سالم در مقابل اقلام فاسد، امکان پذیر نباشد؛ در این صورت خریدار می‌تواند معامله را فسخ نماید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 279 قانون مدنی

1. موضوع تعهد می‌تواند عین شخصی یا کلی باشد.
2. در تعهدات کلی، متعهد موظف نیست الزاماً فرد اعلا را ارائه کند.
3. متعهد نمی‌تواند فردی که عرفاً معیوب محسوب می‌شود را ارائه دهد.
4. معیار سنجش عیب، عرف است.
5. متعهد آزادی انتخاب بین انواع مختلف موضوع کلی تعهد دارد، به شرطی که عرف آن را معیوب نداند.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/92/1828 مورخ 1392/09/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1402/169 مورخ 1402/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اخذ مهریه بر اساس نوع سکه بهار آزادی(سکه طرح قدیم یا جدید)

مصادیق و نمونه ها

• دو تن جو، و ۱۰۰۰ کیلوگرم آلومنیوم، کلی فی الذمه هستند.

مقالات مرتبط

• تحلیل انتقادی رأی وحدت‌ رویه شماره 810 ـ4/ 3/ 1400 هیئت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور
• شیوه‌های تفسیر قرارداد در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• بررسی ضرورت رفع ابهام از مفاد قرارداد
• تعیین مورد معامله
• بررسی تطبیقی اصل کلی حقوقی همکاری متقابل در اسناد بین المللی راجع به قراردادها و حقوق ایران با تأکید بر قراردادهای نفتی
• جایگاه تاثیر تقلب نسبت به اصول و قواعد حقوقی