ماده ۸۸۰ قانون مدنی

ماده ۸۸۰ قانون مدنی: قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع می‌شود اعم از این که قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۸۸۱ قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

برخلاف دین یهود، در آیین‌های مسیحی و زرتشتی نیز، قتل از موانع ارث است.

فلسفه و مبانی نظری ماده

در محرومیت قاتل از ارث، سبب و شرط وراثت وجود دارند؛ اما مصلحت موردنظر قانونگذار در این است که، با در نظر گرفتن اوضاع و احوال خاصی، سبب و شرط مزبور، مؤثر واقع نگردند، وگرنه، قتل مورث توسط وارث، شیوع پیدا خواهد کرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

محرومیت قاتل از ارث، از مصادیق حجب به وصف است.

به نظر یکی از حقوقدانان، اگر شخصی، پدر خود را بکشد؛ تا وارث جد خویش گردد؛ از ارث محروم می‌شود، و برخی دیگر، در چنین فرضی، محرومیت از ارث را منتفی می‌دانند.

شایان ذکر است که رضایت مقتول جهت کشتن وی را، نمی‌توان مانع محروم شدن قاتل او از ارث دانست.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

به موجب روایتی از امام باقر، قاتل، از مقتول خویش ارث نمی‌برد؛ و ترکه متعلق به ورثه قاتل خواهد بود، همچنین به موجب روایتی از امام باقر، زن و مرد از دیه یکدیگر ارث می‌برند؛ مگر اینکه یکی از آنان، قاتل دیگری باشد.

سوابق فقهی

محرومیت قاتل از ارث را می‌توان از مصادیق مانعیت دانست. در محرومیت قاتل از ارث، تفاوتی نمی‌کند که قاتل، واحد یا متعدد باشد.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۱۴۶/۷ مورخه ۱۳۷۹/۷/۱ اداره حقوقی قوه قضاییه، قاتل از دیه مقتول ارث نمی‌برد.

• رای دادگاه درباره اثر قتل غیرعمد بر توارث (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۰۳۴۵)

مقالات مرتبط

• اصل ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش؛ مطالعه‌ای تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق ایران

• شرایط قتل مانع ارث و مطالعة تطبیقی آن در فرق اسلامی
• مطالعه تطبیقی رجوع از هبه در حقوق ایران و پیش‌نویس قانون مدنی اتحادیه اروپا (DCFR)