ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی

ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی: هر یک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده‌است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

فاصله بین قبول وعده ازدواج توسط زن، تا وقوع عقد نکاح را «نامزدی» گویند.

مطالعات تطبیقی

در حقوق روم، با برهم زدن نامزدی، مالکیت هریک از طرفین، نسبت به هدیه ای که از نامزد خود دریافت نموده‌است؛ خود به خود ملغی می‌گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با وحدت ملاک از این ماده، چنانچه یکی از نامزدها، به شخصی غیر از نامزد خود یا والدین او، هدیه ای دهد؛ بعد از برهم زدن نامزدی، هدیه مزبور قابل استرداد نیست.

به دلالت شرط عرفی ضمن وعده نکاح، هر یک از نامزدها، می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او، برای وصلت منظور داده‌است؛ مطالبه کند.

علت اینکه درمورد کالاهای مصرف شدنی، درصورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست؛ این است که مالک اشیا، آن‌ها را به قصد اباحه انتفاع، در اختیار نامزد خود گذاشته؛ و در اباحه انتفاع، عوضی وجودنداشته؛ و طرف مقابل حق تصرف می‌یابد؛ بدون آنکه، اباحه کننده، مالکیت خود را از دست داده باشد.

علت اینکه درمورد کالاهای مصرف شدنی، درصورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست؛ این است که اباحه انتفاع، با تلف مال تؤام می‌گردد.

سوابق فقهی

اگر پدر دختر، شیربها را به دیگری منتقل نموده باشد؛ درصورت برهم خوردن نامزدی، مال مزبور، درحکم مال تلف شده محسوب گردیده؛ و قابل رد به نامزد سابق دختر نیست.

هدایای نامزدی، اباحه است نه تملیک.

رویه‌های قضایی

کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قیر و کازرین، و نیز نظریه مشورتی شماره ۳۷۹۶/۷ مورخه ۱۵/۵/۱۳۸۳ اداره حقوقی قوه قضاییه، بعد از طلاق زوجه، استرداد هدایای دوران نامزدی طرفین را، امکانپذیر نمی‌دانند.

رای دادگاه درباره استرداد هدایای دوران زندگی مشترک (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۰۹۲۲)

رای دادگاه درباره استرداد هدایای دوران زوجیت (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۵۰۱۷۷۸)

رای دادگاه درباره استرداد وجه واریزی به حساب دیگری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۱۲۰۰۲۸۸)

نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۳۵ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۰۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صلاحیت دادگاه خانواده در رسیدگی به عقد صلح زوجین و دعاوی با منشأ مهریه

مصادیق و نمونه‌ها

درصورت برهم خوردن نامزدی، گل و شیرینی و غذاهایی که در جشن نامزدی، مصرف شده‌اند؛ قابل استرداد نیستند. و گوسفندی که در جشن نامزدی ذبح شده؛ قابل استرداد نمی‌باشد.

استرداد لباس و جورابی که مرد، به نامزد خود هدیه داده‌است؛ به دلیل مصرف شدنی بودن، ممکن نیست.

درصورت برهم خوردن نامزدی، گردنبند و حلقه و ساعت و پارچه ای که مرد، به نامزد خود هدیه داده‌است؛ در فرض بقا، قابل استرداد است.

درصورت برهم خوردن نامزدی، عکس‌هایی که طرفین به یکدیگر هدیه داده‌اند؛ درصورت بقا، قابل استرداد بوده؛ و اگر دارای مالیت بوده باشد؛ و به‌طور عمدی تلف گردد؛ تلف کننده، ملزم به جبران خسارت است.

اگر هدایای نامزدی به نامزد دیگرش، عبارت از فرش، پرده یا اشیای زینتی باشد؛ و بر اثر سیل یا زلزله تلف گردد؛ خسارت وارده به آن اموال، توسط هبه کننده قابل مطالبه نیست.

اگر هدایای مرد به نامزدش، گردنبند الماس بوده؛ و زن، آن را فروخته باشد؛ درصورت برهم خوردن نامزدی، زن باید قیمت روز آن را، به نامزد سابق خود رد نماید.

مقالات مرتبط

• ژرف‌نگری در هدایای دوران نامزدی
• تأملی پیرامون شرط ضمنی دوام زوجیت در هبه‌ی بین زوجین و ماهیت آن