ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی

ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی: وعدهٔ ازدواج ایجاد علقهٔ زوجیت نمی‌کند اگر چه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخته شده باشد؛ بنابراین هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خسارتی نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۳۴ قانون مدنی
• ماده ۱۰۳۶ قانون مدنی
• ماده ۱۰ قانون مدنی

توضیح واژگان

فاصله بین قبول وعده ازدواج توسط زن، تا وقوع عقد نکاح را، «نامزدی» گویند.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه، وعده نکاح الزام‌آور نیست، در آلمان و سوئیس نیز، وعده نکاح الزام‌آور نیست.

فلسفه و مبانی نظری

انصراف از ازدواج در دوره نامزدی، طبیعی است، زیرا کسی نمی‌تواند اختیار دیگری را سلب کند، لذا خسارت ناشی از انصراف از ازدواج در دوره نامزدی، قابل مطالبه نیست.

نکات تفسیری دکترین ماده 1035 قانون مدنی

منظور از وعده ازدواج، تعهد بر نکاح است؛ نه یک پیشنهاد ساده؛ و زمانی الزام‌آور نیست که قانونگذار تصریح نموده باشد.

به نظر برخی از حقوقدانان، به اقتضای ماده ۱۰ قانون مدنی، طرفین می‌توانند برای انصراف از نامزدی، وجه التزام قراردهند، در این صورت دادگاه می‌تواند شخص ممتنع را، ملزم به ازدواج نماید، اما در پاسخ باید گفت که اصل حاکمیت اراده، و شروط ضمن وعده ازدواج، نمی‌تواند نامزدی را، لازم بداند؛ زیرا مصلحت خانواده و آزادی طرفین، مخالف لازم بودن نامزدی است، و ماده ۱۰ قانون مدنی، نمی‌تواند دلالت بر الزام‌آور بودن نامزدی نماید.

به نظر برخی دیگر از حقوقدانان، چنانچه انصراف از نامزدی، توام با تقصیر بوده باشد؛ برهم زننده آن، ملزم به جبران خسارت است؛ مانند زمانی که در صورت تأخیر زن در اعلام انصراف، خانواده مرد، هزینه زیادی را، برای رزرو تالار و اجاره منزل، پرداخت نموده باشند، و به نظر آنها، جایگاه و منزلت ازدواج، تا حدی است که باید عرف و اخلاق، دلالت بر برهم زدن نامزدی نماید؛ در غیر این صورت انصراف از ازدواج، سوء استفاده از حق و تقصیر، محسوب می‌گردد؛ حتی اگر عدول از تعهد، در مقام اجرای حق بوده باشد.

نکات توضیحی ماده 1035 قانون مدنی

به نظر گروهی دیگر از حقوقدانان، نامزدی، قرارداد است، نه یک تعهد اخلاقی صرف، در غیر این صورت جایگاهی در قانون نداشته؛ و دارای این همه آثار مهم نبود؛ بنابراین جواز برهم زدن نامزدی، جلوگیری از آثار سوئی است که در آینده، زندگی زناشویی را، تحت تأثیر قرار خواهدداد؛ و دلالتی بر اخلاقی بودن تعهد به ازدواج ندارد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: نامزدی، ایجاد محرمیت نمی‌کند.

• وعده ازدواج الزام‌آور بوده؛ و در صورت انصراف هر یک از طرفین، حاکم او را، ملزم به اجرای صیغه نکاح می‌نماید.

مصادیق و نمونه ها

• اگر یکی از طرفین، به دلیل وضعیت نابسامان اخلاقی، یا محکومیت کیفری طرف مقابل، نامزدی را برهم زند؛ ملزم به پرداخت خسارت ناشی عمل خود نیست.
• اگر یکی از نامزدها از روی هوا و هوس به شخص دیگری دل ببندد و نامزدی را برهم زند، مسئول جبران خسارت است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1035 قانون مدنی

1. وعده ازدواج به‌ تنهایی موجب ایجاد رابطه زوجیت نمی‌شود.
2. تعیین و حتی پرداخت مهریه قبل از عقد نکاح نمی‌تواند رابطه زوجیت ایجاد کند.
3. هر کدام از طرفین (زن یا مرد) قبل از جاری شدن عقد نکاح حق دارند از ازدواج امتناع کنند.
4. هیچ یک از طرفین نمی‌تواند دیگری را مجبور به ازدواج کند.
5. صرف امتناع از ازدواج، به طرف دیگر حق مطالبه خسارت نمی‌دهد.

مقالات مرتبط

• آثار حقوقی تغییر جنسیت افراد دوجنسی
• معناشناسی «وعده» و «تعهد» و تأثیر آن بر تفسیر ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی ایران
• نقش محدودکننده حُسن نیت در مذاکرات
• معیارهای سنجش الزام‌آوری توافق‌های مقدماتی با تأکید بر رویه قضایی دادگاه‌های آمریکا