ماده ۵۱۶ قانون مدنی

ماده ۵۱۶ قانون مدنی: تعهدات متصدیان حمل و نقل اعم از این که از راه خشکی یا آب یا هوا باشد برای حفاظت و نگاهداری اشیایی که به آن‌ها سپرده می‌شود همان است که برای امانت‌داران مقرر است بنابراین در صورت تفریط یا تعدی، مسئول تلف یا ضایع شدن اشیایی خواهند بود که برای حمل به آن‌ها داده می‌شود و این مسئولیت از تاریخ تحویل اشیا به آنان خواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مطالعات تطبیقی

بنابر رویه قضایی دیوان کشور فرانسه، مسئولیت متصدی حمل و نقل، مسئولیت به نتیجه و بدون تقصیر است، هرچند وی ملزم است مسافرین را، سالم به مقصد برساند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

استئمان، یکی از عوامل اسقاط کننده ضمان محسوب می‌گردد؛ یعنی اگر شخصی مال خود را، به‌طور امانی به دیگری بسپارد؛ و بدین طریق خسارتی به وی وارد آید؛ در این صورت امین ضامن تلف یا نقص نیست، ولی اگر همین شخص، در مراقبت از مال، مرتکب تعدی یا تفریط گردد؛ باید او را مسئول هرگونه تلف یا نقص واردشده به آن مال دانست، هرچند زیان مزبور، مستند به فعل وی نباشد، بنابراین تعدی و تفریط، موجب مسئولیت عینی امین و انعزال وی گردیده؛ و در این گونه موارد، شخص ملزم به استرداد مال موضوع امانت می‌گردد و در صورت موجود بودن عین کالا، باید آن را بازگرداند، در غیر این صورت حسب مورد، ملزم به رد مثل یا قیمت خواهد بود، بدین ترتیب معلوم می‌گردد که بین قاعده اتلاف، به عنوان مبنای مسئولیت مدنی، با تعدی و تفریط امین، تفاوت اساسی وجود داشته؛ و ضمان در موارد تخطی امین، اعم است نسبت به ضمان اتلاف.

اگر در رابطه با مقررات حمل و نقل، بین قوانین مدنی و تجاری تعارض وجود داشته باشد؛ باید قانون مدنی را که عام بوده؛ بر قانون تجارت که خاص است؛ مقدم دانسته؛ و به قانون خاص عمل ننمود.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۲۸۰۳ مورخه ۱۳۳۹/۱۲/۱۷ دیوان عالی کشور، به دلیل عدم اثبات تقصیر متصدی حمل و نقل، وی مسئولیتی ندارد.

مقالات مرتبط

• لزوم تصویب مقرراتی در مورد حمل و نقل جاده‌ای مسافر

• مبانی مسئولیت مدنی اشخاص ثالث در حوادث رانندگی

• مبنای مسؤلیت کارگزار حمل در پرتو مقررات فیاتا
• شیوه های پولی جبران خسارت قراردادی در حقوق ایران، امارات و کنوانسیون بیع بین المللی کالا