ماده ۴۸۳ قانون مدنی

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۱۸ توسط Fariba-Ranjbar (بحث | مشارکت‌ها) (←‏نکات توضیحی تفسیری دکترین)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۴۸۳ قانون مدنی: اگر در مدت اجاره، عین مستأجره به واسطهٔ حادثه، کلاً یا بعضاً تلف شود اجاره از زمان تلف نسبت به مقدار تلف‌شده منفسخ می‌شود و در صورت تلف بعض آن، مستأجر حق دارد اجاره را نسبت به بقیه فسخ کند یا فقط مطالبهٔ تقلیل نسبی مال‌الاجاره نماید.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه قاعده ای به نام «تقلیل بها» وجود دارد که در ماده 1223 قانون مدنی جدید تصریح گردیده است. بر اساس این قاعده درصورتی که متعهد تعهد خویش را به صورت ناقص انجام داده باشد، متعهد له می تواند با رعایت شرایطی تقلیل نسبی بها را از متعهد درخواست نماید و درصورت موافقت کتبی متعهد، تقلیل بها صورت خواهد گرفت. علیرغم آنکه این قاعده در حقوق ایران مورد پذیرش قرار نگرفته است، لیکن توانایی تقلیل نسبی مال الاجاره در راستای تلف بخشی از عین مستاجره برای مستاجر به نوعی در راستای قاعده تقلیل بها می باشد.[۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر در مدت اجاره، بعض عین مستأجره تلف گردد؛ در این صورت مستأجر می‌تواند عقد را فسخ نموده؛ یا آن بخش از مال الاجاره را که در مقابل بعض تلف شده قرار می‌گیرد، از موجر استرداد نماید.[۲]

هرگاه بعض عین مستأجره، به علت معیب بودن، فاقد قابلیت انتفاع بوده؛ یا اینکه استیفای از آن با سختی مواجه گردد؛ نظیر مرطوب بودن یکی از اتاق‌های خانه، که یا زندگی در آن ممکن نبوده؛ یا اینکه مغایر با اصول بهداشتی است؛ در این صورت مستأجر می‌تواند تقلیل اجاره بها را از موجر خواستار گردد؛ یا اینکه عقد را، نسبت به کل مورد اجاره فسخ نماید؛ زیرا چنین وضعیتی، نظیر تلف بعض عین مستأجره است.[۳]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

اگر پس از انعقاد اجاره، مانعی در انتفاع از عین مستأجره به وجود آید؛ که به منزله تلف آن باشد؛ در این صورت اجاره باطل است؛ زیرا انتفاع از مورد اجاره، به نحوی که مورد توافق طرفین قرار گرفته؛ غیرممکن می‌باشد، مگر در مورد غصبی که پس از قبض صورت می‌پذیرد؛ که دیگر تعهدی بر ذمه موجر نیست تا بتوان برای مستأجر قائل به حق فسخ گردید.[۴]

رویه‌های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۶۵۳ مورخه ۱۳۸۶/۴/۲۵ اداره حقوقی قوه قضاییه، در صورت تخریب مورد اجاره پیش از انقضای مدت و عدم تقصیر موجر در تخریب، عقد نسبت به باقیمانده مدت فسخ گردیده؛ و موجر مسئولیتی نخواهد داشت.[۵]

مقالات مرتبط

منابع

  1. سیامک پاکباز. شرح قانون مدنی فرانسه. چاپ 1. میزان، 1401.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6712336
  2. مهدی شهیدی. حقوق مدنی (جلد ششم) عقود معین (1) (بیع، معاوضه، اجاره، جعاله، قرض، صلح). چاپ 3. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 255380
  3. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد دوم) (در اجاره، مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت، ودیعه، عاریه، قرض، قمار، وکالت …). چاپ 12. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 306056
  4. عباس زراعت. فقه استدلالی (عقود معین) (شرح کامل کتاب الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2228768
  5. مجموعه نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه در مسائل قانون مدنی. چاپ 1. معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5494324