ماده ۳۳۳ قانون مدنی

ماده ۳۳۳ قانون مدنی: صاحب دیوار یا عمارت یا کارخانه مسئول خساراتی است که از خراب شدن آن وارد می‌شود مشروط بر این که خرابی در نتیجه عیبی حاصل گردد که مالک مطلع بر آن بوده یا از عدم مواظبت او تولید شده‌است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«سبب»، چیزی است که در صورت فقدان مانع بر سر راه آن، باعث به وجود آمدن چیز دیگری می‌گردد.

«تسبیب»، یعنی به وجود آوردن سبب تلف یا نقص، نسبت به نفس یا مال غیر، که ممکن است ارادی یا مبتنی بر تقصیر باشد، در واقع آنچه را که باعث نابودی چیزی گردد؛ و نتوان تلف را، به‌طور عادی و حقیقی به آن منتسب نمود؛ تسبیب نام دارد.

مطالعات تطبیقی

نظیر مفاد این ماده، در ماده ۱۳۸۶ قانون مدنی فرانسه، مورد حکم قرار گرفته‌است. به موجب ماده ۱۳۸۶ قانون مدنی فرانسه، مالک بنا، مسئول ویرانی است که در نتیجه عیب ساختمان، به وجود آمده‌است. مبنای مسئولیت مالک بنا و حیوان، در نظام حقوقی ایران و فرانسه تقصیر است؛ اما برخلاف فرانسه، در حقوق ایران، تقصیر مالک، باید توسط زیاندیده به اثبات برسد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

صاحبان اموال غیرمنقول، در مقابل همسایگان و سایر اشخاصی که در آن مکان تردد می‌نمایند؛ مسئول هستند.

حتی زمانی که مالک دیوار، نسبت به عیب آن بی اطلاع بوده؛ ولی در مراقبت از دیوار ملک خود؛ کوتاهی نموده باشد؛ باز هم ضامن است.

همچنین اگر تصرف در ملک، خارج از حدود متعارف خود باشد؛ در این صورت در برابر خساراتی که به همسایه وارد می‌آید؛ متصرف ضامن خواهد بود.

در خصوص مسئولیت سازنده ملک گفتنی است اصولاً زیاندیده، نیازی به اثبات تقصیر سازنده ملک نداشته؛ زیرا می‌توان او را نسبت به عیب و نقص بنا، مطلع فرض نمود؛ و کوتاهی او در جهت رفع عیب یا نقص را، دال بر تقصیر او دانست، چرا که هر سازنده ای، به‌طور ضمنی، تعهد ایمنی کالا را بر عهده دارد؛ بنابراین در صورت معیوب یا ناقص بودن ملک، محرز است که سازنده منزل، به این تعهد ضمنی خود؛ که تعهد به نتیجه بوده؛ عمل ننموده؛ و در نتیجه مرتکب تقصیر گردیده‌است.

نکات توضیحی

تقصیر سازنده در رابطه با معیوب بودن دیوار، مفروض بوده؛ و ضمان وی محرز است.

نوع اعمالی که به آنها، عنوان محافظت و نگهداری قابل اطلاق است؛ با توجه به نوع بنا، شرایط و موقعیت مکانی آن متفاوت است، بدین ترتیب، جهت تشخیص تقصیر مالک، در عدم مراقبت از ساختمان، معیار عرف، ملاک است نه معیار شخصی.

خرابی دیوار بر اثر قوه قاهره یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی، موجب ضمان مالک نخواهد شد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

اگر دیوار ملک شخصی، ویران گردیده؛ و موجب ورود زیان به عابران شود؛ در این صورت مالک آن مسئول نمی‌باشد؛ مگر در صورتی که دیوار مزبور را، به صورت معیوب بنا نموده؛ و رفع عیب نیز ننموده باشد.

مقالات مرتبط

• مفاهیم اصلی و مبنای مسئولیت عرضه‌کنندگان کالا براساس قانون حمایت از مصرف‌کنندگان مصوب ۱۳۸۸ و مقایسه آن با دستور العمل اتحادیه اروپا
• اخلاقی بودن مسئولیت مدنی محض
• نگرش تحلیلی برنقش تقصیر در ضمان ناشی از تسبیب در فقه اسلامی و حقوق ایران‏
• بررسی عنصر خطا در حقوق مسئولیت مدنی ایران
• مطالعة تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از مالکیت بر اشیا و عوامل رفع آن در حقوق ایران و مصر
• اهداف و مبانی جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد با تأکید بر آرای قضایی