ماده ۲۴۰ قانون مدنی

ماده ۲۴۰ قانون مدنی: اگر بعد از عقد، انجام شرط، ممتنع شود یا معلوم شود که حین‌العقد ممتنع بوده‌است کسی که شرط بر نفع او شده‌است اختیار فسخ معامله را خواهد داشت مگر اینکه امتناع، مستند به فعل مشروط‌له باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۳۹ قانون مدنی
• ماده ۲۴۱ قانون مدنی
• ماده ۱۲۱۸ قانون مدنی

ماده ۴۴۴ قانون مدنی

توضیح واژگان

«شارط»، یعنی مشروطٌ له، یا شخصی که شرط، به نفع او شده‌است.

«تعذر تسلیم»، یعنی عدم توانایی تسلیم مورد معامله، توسط متعهد.

«تعذر»، یعنی ممتنع شدن امکان عمل به عهود.

مطالعات تطبیقی

مبحث فورس ماژور که ممتنع شدن انجام شرط مندرج در قرارداد مصداقی از آن می باشد و در ماده صدرالذکر درج گردیده است در ماده ۱۲۱۸ قانون مدنی جدید فرانسه نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

در ماده 1-1304 قانون مدنی جدید فرانسه درخصوص شرط تعیقی گفته شده است که باید این شرط مشروع و قانونی باشد که ضمانت اجرای آن بطلان تعهد می باشد.

نکات تفسیری دکترین ماده 240 قانون مدنی

تعذر، به دو دسته اصلی و طاری، که اولی حین عقد موجود بوده؛ و دومی، پس از انعقاد قرارداد، حادث می‌گردد؛ قابل تقسیم است، مفاد این ماده، ناظر به هر دو قسم مزبور می‌باشد. همچنین مفاد این ماده، به عنوان یک قاعده، تنها اختصاص به شروط نامقدور نداشته و در رابطه با شروط نامشروع و شروط فاقد منفعت نیز، قابل اعمال است.

لازم به ذکر است که اگر به هنگام انجام توافق، طرفین از عدم امکان اجرای شرط، مطلع باشند؛ چنین شرطی، باطل است.

نکات توضیحی ماده 240 قانون مدنی

اگر شرط صفت، فعل یا نتیجه، نامقدور باشد؛ در این صورت شرط مزبور، باطل است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 240 قانون مدنی

1. در صورتی که بعد از عقد، انجام شرط غیرممکن شود، ذی‌نفع شرط می‌تواند معامله را فسخ کند.
2. اگر حین عقد، انجام شرط غیرممکن بوده و این امر معلوم شود، ذی‌نفع شرط اختیار فسخ دارد.
3. حق فسخ معامله در صورت امتناع شرط، زمانی به ذی‌نفع اعطا می‌شود که این امتناع ناشی از فعل مشروط‌له نباشد.
4. امتناع انجام شرط باید به‌گونه‌ای باشد که خارج از کنترل ذی‌نفع شرط باشد تا حق فسخ محفوظ بماند.
5. مشروط‌له نمی‌تواند با اقداماتی که خود انجام داده و منجر به امتناع شرط شده، از حق فسخ استفاده کند.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/99/138 مورخ 1399/06/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قرارداد تعهد به تحویل پارکینگ

مقالات مرتبط

• امکان‌سنجی مطالبۀ هم‌زمان تعهدات مستند به سند لازم‌الاجرا از مراجع صالح در پرتو بررسی قوانین، رویۀ قضائی و دکترین حقوقی
• عدالت قضایی و نقش آن در مطالبۀ خسارت قراردادی
• مقایسه ضمانت اجرای خریدار و فروشنده در فقه امامیه و حقوق ایران با بازفروش کالا در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (وین ۱۹۸۰)
• تعذر موقت اجرای تعهد و آثار آن
• نظریۀ تقلیل خسارت در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (۱۹۸۰ وین) و حقوق ایران
• انحلال قهری و اختیاری قرارداد متعذر شده
• نقض احتمالی قرارداد در حقوق ایران با نگاهی به کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (۱۹۸۰) و نظامهای حقوقی خارجی
• مطالعة تطبیقی عقیم شدن قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز در نظام حقوقی ایران و کامن‌لا
• بررسی تطبیقی تأثیر عدم امکان اجرای مفاد قرارداد بر مسئولیت متعهد و ساختار قرارداد در حقوق ایران و انگلیس
• جایگاه شروط غیرمنصفانه در حقوق ایران با نگاهی به ماده «46» قانون تجارت الکترونیکی
• شرط فعل بر ثالث
• ایقاع خیاری در فقه امامیه و حقوق موضوعه
• فسخ قرارداد به واسطه ی نقض احتمالی در کنوانسیون بیع بین المللی کالا ( 1980 ) و حقوق ایران