ماده ۴۹۳ قانون مدنی

ماده ۴۹۳ قانون مدنی: مستأجر نسبت به عین مستأجره ضامن نیست به این معنی که اگر عین مستأجره بدون تفریط یا تعدیِ او کلاً یا بعضاً تلف شود مسئول نخواهد بود ولی اگر مستأجر تفریط یا تعدی نماید ضامن است اگر چه نقص در نتیجهٔ تفریط یا تعدی حاصل نشده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۹۲ قانون مدنی
• ماده ۴۹۴ قانون مدنی

نکات تفسیری دکترین ماده 493 قانون مدنی

معمولاً ضمان انسان نسبت به اموال دیگران، یا ناشی از تعدی است؛ یا تفریط، به ندرت تعدی و تفریط، با هم توأم می‌گردند.

معیار تشخیص تعدی و تفریط، عرف می‌باشد، و تعدی، همیشه با فعل صورت می‌پذیرد.

مستأجر، به عنوان امین مالک، باید در حفاظت از امانتی که به او سپرده شده؛ کوشا باشد و چنانچه مورد اجاره، بدون تعدی و تقصیر وی تلف گردد؛ مسئولیتی ندارد، بنابراین ید مستأجر، تا زمانی که تعدی و تفریط ننموده؛ امانی است؛ و به محض تعدی و تفریط، تبدیل به ید ضمانی می‌گردد، زمانی که ید مستأجر ضمانی است؛ اگر مرتکب تعدی و تفریط گردد؛ ضامن بوده؛ و برابر با مقررات غصب، هرگونه تلف یا نقصی که در مال رخ دهد؛ ضامن است، حتی اگر خسارات مزبور، منتسب به عمل او نباشد. اجاره مضمونه صحیح بوده؛ و طرفین می‌توانند توافق نمایند که مستأجر، نسبت به عین مستأجره ضامن باشد.

نکات توضیحی ماده 493 قانون مدنی

تجاوز به مال غیر، خارج از حدود متعارف، موجب تعدی و تفریط می‌گردد.

لازم به ذکر است که همیشه عدم رعایت احتیاط، مسامحه محسوب نمی‌گردد؛ بلکه در مسامحه، معیار تشخیص احتیاط، عرف است.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

• عده ای از فقهای امامیه معتقدند که شرط ضمان مستأجر، فاسد و مفسد عقد است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 493 قانون مدنی

1. مستأجر در صورت تفریط یا تعدی نسبت به عین مستأجره ضامن است.
2. اگر تلف شدن عین مستأجره بدون تفریط یا تعدی مستأجر باشد، مسئولیتی بر عهده او نیست.
3. حتی اگر تفریط یا تعدی مستأجر منجر به نقص نشود، باز هم ضامن است.
4. تعدی و تفریط مستأجر باعث ایجاد مسئولیت برای او می‌شود.
5. در صورت عدم تفریط یا تعدی، تلف شدن کلی یا جزئی عین مستأجره مسئولیتی برای مستأجر ندارد.

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۴۵۷ مورخه ۱۳۸۰/۱۱/۷ شعبه ۱۳ دیوان عالی کشور، باتوجه به اینکه اذن در شیء، اذن در لوازم آن است؛ و در اجاره نامه نیز ذکر گردیده که مستأجر، ملک را برای تبدیل به پانسیون اجاره می‌نماید؛ پس تغییرات و تصرفات وی در عین مستأجره، که متعارف بوده؛ و به اساس بنا و ساختمان آسیب وارد نیاورد؛ اشکالی ندارد.

مصادیق و نمونه ها

• اگر منزلی اجاره داده شده؛ و بر اثر اغتشاشاتی که در آن منطقه رخ داده؛ همه شیشه‌های ملک شکسته شود؛ مستأجر ضامن نیست؛ زیرا تعهد او، تعهد به نتیجه نیست.

مقالات مرتبط

• قاعده مایضمن در حقوق مدنی ایران؛ با رویکردی تطبیقی
• رابطه سببیت و ضمان تعدی یا تفریط
• وضعیت مستحدثات پس از انقضای مدت اجاره در حقوق ایران و مصر
• مبانی مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید و توزیع دارو
• نقش و تاثیر سکوت در شکل گیری اعمال حقوقی و جایگاه آن در ادله اثیات با رعایت اخلاق حسنه