ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
اختلاف شهود در خصوصیات امر اگر موجب اختلاف در موضوع شهادت نباشد اشکالی ندارد.
'''ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی''': [[اختلاف شهود]] در خصوصیات امر اگر موجب اختلاف در موضوع [[شهادت]] نباشد اشکالی ندارد.
*{{زیتونی|مشاهده ماده قبلی}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۳۱۷ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|مشاهده ماده بعدی}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== مواد مرتبط ==
* [[ماده ۱۳۱۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی]]
 
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
به اخبار اشخاص از آنچه که دیده؛ یا شنیده اند؛ شهادت گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا (دعاوی کیفری و حقوقی) علمی و کاربردی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2490152|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=4}}</ref>و به اخبار ثالث، به سود یکی از طرفین دعوا، و به زیان طرف دیگر، شهادت گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (حقوق قراردادها)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1554716|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=ره پیک|چاپ=2}}</ref>
به [[اخبار]] اشخاص از آنچه که دیده یا شنیده‌اند؛ «شهادت» گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا (دعاوی کیفری و حقوقی) علمی و کاربردی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2490152|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=4}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات تفسیری دکترین ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی ==
اختلاف شهود در مفاد گواهی، موجب سقوط شهادت می گردد؛ مگراینکه اختلاف آنان در خصوصیات امر، مؤثر در موضوع شهادت نباشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=-|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2511476|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=-}}</ref>
مفاد شهادت هر دو [[شاهد]]، باید با یکدیگر موافق باشد؛ هر چند ممکن است الفاظ مختلفی را استعمال نمایند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قضا در اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1347|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=886952|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=سنگلجی|چاپ=2}}</ref> و اختلاف شهود در مفاد گواهی، موجب سقوط شهادت می‌گردد؛ مگر اینکه اختلاف آنان در خصوصیات امر، مؤثر در موضوع شهادت نباشد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=-|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2511476|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=متین دفتری|چاپ=-}}</ref> بنابراین اختلاف جزئی در بیانات شهود، خدشه ای به اعتبار شهادت وارد نمی‌سازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=80504|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>


اختلاف جزئی در بیانات شهود، خدشه ای به اعتبار شهادت وارد نمی سازد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=80504|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
اگر تمایز در مفاد گواهی شهود، ناظر به [[اطلاق]] و [[تقیید]] باشد؛ شهادت مزبور معتبر است، مانند اینکه یکی از شهود، نسبت به [[بیع|فروش]] یک دستگاه اتومبیل توسط [[مدعی]]، شهادت داده و شاهد دیگر، اظهار نماید که اتومبیل مورد نظر، توسط مدعی، در مشهد به فروش رسیده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=رهام|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3572868|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=بروجردی عبده|چاپ=1}}</ref>


اگر تمایز در مفاد گواهی شهود، ناظر به اطلاق و تقیید باشد؛ شهادت مزبور معتبر است. مانند اینکه یکی از شهود، نسبت به فروش یک دستگاه اتومبیل توسط مدعی، شهادت داده؛ و شاهد دیگر، اظهار نماید که اتومبیل مورد نظر، توسط مدعی، در مشهد به فروش رسیده است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=رهام|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3572868|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=بروجردی عبده|چاپ=1}}</ref>
ممکن است تمایز بین اظهارات شهود، مربوط به برخی اوصاف درونی آنان باشد؛ چرا که ماندگاری جزئیات وقایع، در ذهن همه اشخاص، با کیفیتی یکسان صورت نمی‌گیرد؛ از طرفی، ممکن است هر دو شاهد، در زمانی واحد، شاهد صحنه حادثه نبوده باشند؛ لذا [[مقام قضایی|قاضی]] باید اصل موضوع، و مفاد مؤثر شهادت را مورد توجه قرار دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=دانش نگار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=196668|صفحه=|نام۱=حسینقلی|نام خانوادگی۱=حسینی نژاد|چاپ=2}}</ref>


مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ هرچند ممکن است الفاظ مختلفی را، استعمال نمایند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قضا در اسلام|ترجمه=|جلد=|سال=1347|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=886952|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=سنگلجی|چاپ=2}}</ref>
== نکات توضیحی ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی ==
قاضی باید بررسی نماید که آیا اختلاف در خصوصیات امر، در موضوع شهادت نیز مؤثر است یا نه؟ به عنوان نمونه، اگر یکی از شهود، اظهار نماید که تصادف، در ساعت ۵ صبح رخ داده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که ساعت وقوع حادثه، ۵:۱۵ صبح همان روز بوده‌است؛ در این صورت اختلاف جزئی در زمان تحمل شهادت، خللی به گواهی آنان، وارد نمی‌سازد؛ اما اگر یکی از شهود، شهادت به تصادف مدعی با خودروی سواری داده؛ و شاهد دیگر، اظهار نماید که مدعی، با کامیون [[مدعی علیه|مدعیٌ علیه]] تصادف نموده‌ است؛ در این صورت، نمی‌توان شهادت گواهان را معتبر دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1641180|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>


ممکن است تمایز بین اظهارات شهود، مربوط به برخی اوصاف درونی آنان باشد؛ چراکه ماندگاری جزئیات وقایع، در ذهن همه اشخاص، با کیفیتی یکسان صورت نمی گیرد؛ از طرفی، ممکن است هر دو شاهد، در زمانی واحد، شاهد صحنه حادثه نبوده باشند. لذا قاضی باید اصل موضوع، و مفاد مؤثر شهادت را، مورد توجه قراردهد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوی|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=دانش نگار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=196668|صفحه=|نام۱=حسینقلی|نام خانوادگی۱=حسینی نژاد|چاپ=2}}</ref>
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی ==
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
# اختلاف در جزئیات و خصوصیات امر، اگر بر روی موضوع اصلی شهادت تأثیری نداشته باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
# اعتبار شهادت تحت تأثیر اختلاف بین شهود در جزئیات، در صورتی که موضوع اصلی یکی باشد، کم نمی‌شود.
# قاضی می‌تواند با وجود اختلاف در خصوصیات، شهادت را معتبر در نظر بگیرد، در صورتی که اصل موضوع تأیید شود.
# هدف ماده، جلوگیری از [[ابطال]] شهادت به دلیل تفاوت‌های جزئی و غیرمهم در اظهارات شهود است.
# هماهنگی کلی در اصل موضوع بین شهود، برای پذیرش شهادت کافی است.
# '''ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی''' بر اهمیت دقت در تشخیص موضوع اصلی مورد شهادت تأکید دارد.


قاضی باید بررسی نماید که آیا اختلاف در خصوصیات امر، در موضوع شهادت نیز مؤثر است یا نه؟ به عنوان نمونه، اگر یکی از شهود، اظهار نماید که تصادف، در ساعت 5 صبح رخ داده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که ساعت وقوع حادثه، 5:15 صبح همان روز بوده است؛ دراینصورت اختلاف جزئی در زمان تحمل شهادت، خللی به گواهی آنان، وارد نمی سازد؛ اما اگر یکی از شهود، شهادت به تصادف مدعی با خودروی سواری داده؛ و شاهد دیگر، اظهار نماید که مدعی، با کامیون مدعیٌ علیه تصادف نموده است؛ در اینصورت، نمی توان شهادت گواهان را معتبر دانست. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1641180|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>
== مطالعات فقهی ==
=== سوابق فقهی ===


== سوابق فقهی ==
* جهت اعتبار شهادت، هر دو شاهد، باید نسبت به یک موضوع، شهادت داده؛ و معنا و مفهوم اظهارات آنها، یکسان باشد؛ هر چند الفاظ مختلفی را به کار برند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3690584|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> در واقع مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ اگر چه الفاظ مختلفی را استعمال نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3362972|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref>
جهت اعتبار شهادت، هر دو شاهد، باید نسبت به یک موضوع، شهادت داده؛ و معنا و مفهوم اظهارات آنها، یکسان باشد؛ هرچند الفاظ مختلفی را به کار برند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3690584|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> و مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ هرچند ممکن است الفاظ مختلفی را، استعمال نمایند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3362972|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref>


== مصادیق و نمونه ها ==
== رویه‌های قضایی ==
اگر یکی از شهود، اظهار نماید که زید، باغ متعلق به عمرو را غصب نموده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که زید، ملک مزبور را، به عدوان تصرف نموده است؛ شهادت هر دوی آنان، صحیح است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3362972|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref>
* [[رای دادگاه درباره اعتراض به تصمیم مراجع انتظامی دانشگاه آزاد اسلامی در دادگاه حقوقی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۶۹۱)]]
 
== مصادیق و نمونه‌ها ==
 
* اگر یکی از شهود، اظهار نماید که زید، [[باغ]] متعلق به عمرو را [[غصب]] نموده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که زید، ملک مزبور را، به [[عدوان]] [[تصرف]] نموده‌است؛ شهادت هر دوی آنان صحیح است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3362972|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون مدنی}}
{{مواد قانون مدنی}}
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:ادله اثبات دعوی]]
[[رده:شهادت]]
[[رده:شرایط شهادت]]
{{ترتیب‌پیش‌فرض:ماده ۶۶۰۰}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۴۴

ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی: اختلاف شهود در خصوصیات امر اگر موجب اختلاف در موضوع شهادت نباشد اشکالی ندارد.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

به اخبار اشخاص از آنچه که دیده یا شنیده‌اند؛ «شهادت» گویند.[۱]

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ هر چند ممکن است الفاظ مختلفی را استعمال نمایند،[۲] و اختلاف شهود در مفاد گواهی، موجب سقوط شهادت می‌گردد؛ مگر اینکه اختلاف آنان در خصوصیات امر، مؤثر در موضوع شهادت نباشد،[۳] بنابراین اختلاف جزئی در بیانات شهود، خدشه ای به اعتبار شهادت وارد نمی‌سازد.[۴]

اگر تمایز در مفاد گواهی شهود، ناظر به اطلاق و تقیید باشد؛ شهادت مزبور معتبر است، مانند اینکه یکی از شهود، نسبت به فروش یک دستگاه اتومبیل توسط مدعی، شهادت داده و شاهد دیگر، اظهار نماید که اتومبیل مورد نظر، توسط مدعی، در مشهد به فروش رسیده‌است.[۵]

ممکن است تمایز بین اظهارات شهود، مربوط به برخی اوصاف درونی آنان باشد؛ چرا که ماندگاری جزئیات وقایع، در ذهن همه اشخاص، با کیفیتی یکسان صورت نمی‌گیرد؛ از طرفی، ممکن است هر دو شاهد، در زمانی واحد، شاهد صحنه حادثه نبوده باشند؛ لذا قاضی باید اصل موضوع، و مفاد مؤثر شهادت را مورد توجه قرار دهد.[۶]

نکات توضیحی ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

قاضی باید بررسی نماید که آیا اختلاف در خصوصیات امر، در موضوع شهادت نیز مؤثر است یا نه؟ به عنوان نمونه، اگر یکی از شهود، اظهار نماید که تصادف، در ساعت ۵ صبح رخ داده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که ساعت وقوع حادثه، ۵:۱۵ صبح همان روز بوده‌است؛ در این صورت اختلاف جزئی در زمان تحمل شهادت، خللی به گواهی آنان، وارد نمی‌سازد؛ اما اگر یکی از شهود، شهادت به تصادف مدعی با خودروی سواری داده؛ و شاهد دیگر، اظهار نماید که مدعی، با کامیون مدعیٌ علیه تصادف نموده‌ است؛ در این صورت، نمی‌توان شهادت گواهان را معتبر دانست.[۷]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

  1. اختلاف در جزئیات و خصوصیات امر، اگر بر روی موضوع اصلی شهادت تأثیری نداشته باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
  2. اعتبار شهادت تحت تأثیر اختلاف بین شهود در جزئیات، در صورتی که موضوع اصلی یکی باشد، کم نمی‌شود.
  3. قاضی می‌تواند با وجود اختلاف در خصوصیات، شهادت را معتبر در نظر بگیرد، در صورتی که اصل موضوع تأیید شود.
  4. هدف ماده، جلوگیری از ابطال شهادت به دلیل تفاوت‌های جزئی و غیرمهم در اظهارات شهود است.
  5. هماهنگی کلی در اصل موضوع بین شهود، برای پذیرش شهادت کافی است.
  6. ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی بر اهمیت دقت در تشخیص موضوع اصلی مورد شهادت تأکید دارد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

  • جهت اعتبار شهادت، هر دو شاهد، باید نسبت به یک موضوع، شهادت داده؛ و معنا و مفهوم اظهارات آنها، یکسان باشد؛ هر چند الفاظ مختلفی را به کار برند،[۸] در واقع مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ اگر چه الفاظ مختلفی را استعمال نمایند.[۹]

رویه‌های قضایی

مصادیق و نمونه‌ها

  • اگر یکی از شهود، اظهار نماید که زید، باغ متعلق به عمرو را غصب نموده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که زید، ملک مزبور را، به عدوان تصرف نموده‌است؛ شهادت هر دوی آنان صحیح است.[۱۰]

منابع

  1. ↑ ایرج گلدوزیان. ادله اثبات دعوا (دعاوی کیفری و حقوقی) علمی و کاربردی. چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2490152
  2. ↑ محمد سنگلجی. قضا در اسلام. چاپ 2. دانشگاه تهران، 1347.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 886952
  3. ↑ احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم). چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، -.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2511476
  4. ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد اول). چاپ 1. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 80504
  5. ↑ محمد بروجردی عبده. کلیات حقوق اسلامی. چاپ 1. رهام، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3572868
  6. ↑ حسینقلی حسینی نژاد. ادله اثبات دعوی. چاپ 2. دانش نگار، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 196668
  7. ↑ عبدالرسول دیانی. ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری. چاپ 1. تدریس، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1641180
  8. ↑ ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد اول). چاپ 1. خرسندی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3690584
  9. ↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد چهارم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3362972
  10. ↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد چهارم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3362972


برگرفته از «https://wikihoghoogh.net/w/index.php?title=ماده_۱۳۱۸_قانون_مدنی&oldid=447216»