ماده ۴۹۸ قانون مدنی

ماده ۴۹۸ قانون مدنی: اگر عین مستأجره به دیگری منتقل شود اجاره به حال خود باقی است مگر این که موجر حق فسخ در صورت نقل را برای خود شرط کرده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۹۷ قانون مدنی
• ماده ۴۹۹ قانون مدنی
• ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

انتقال قرارداد که موضوع ماده فوق الذکر است در ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی جدید فرانسه تصریح گردیده است بدین بیان که یک طرف قرارداد می تواند بارضایت طرف قرارداد خود، موقعیت قراردادی خویش را به شخص ثالث منتقل نماید.

نکات تفسیری دکترین

با حفظ حق مستأجر، می‌توان مورد اجاره را فروخته؛ یا رهن داد. با توجه به اینکه مستأجر، مالک منافع بوده؛ و نسبت به عین مستأجره حقی ندارد؛ از لحاظ استیفای منفعت، به حال وی فرقی نمی‌کند که چه کسی، صاحب عین باشد، و انتقال مالکیت عین به غیر، نافی مالکیت مستأجر نسبت به منافع آن مال نبوده؛ و اجاره ای که به نحو صحیح منعقد گردیده باشد؛ کماکان به اعتبار خود باقی خواهد بود، مگر اینکه طرفین توافق نموده باشند که موجر، در صورت انتقال عین مستأجره به غیر، بتواند قرارداد اجاره را فسخ نماید.

در عین حال، اگر مستأجر، فقط متمایل به استمرار رابطه اجاری با موجر باشد؛ می‌تواند حق فسخ عقد را، در صورت انتقال عین به غیر، برای خود شرط نماید، که در این صورت وی، دارای خیار تخلف از شرط می‌گردد.

چنانچه موجر، عین مستأجره را به شخص ثالث بفروشد؛ و مشتری، از وجود رابطه اجاره بین بایع و مستأجر، مطلع نباشد؛ در این صورت یا باید تا پایان مدت اجاره صبر نماید؛ یا اینکه بیع را فسخ کند؛ زیرا مقتضی اطلاق بیع، این است که به محض انعقاد بیع، عین و منافع مبیع، به خریدار منتقل می‌گردد، مع ذلک در فرض اطلاع مشتری از رابطه اجاره مزبور، حق فسخ وی منتفی است.

در شمول مفاد این ماده، تفاوتی بین منقول یا غیرمنقول بودن عین مستأجره، وجود ندارد.

نکات توضیحی

چنانچه مشتری عین مستاجره را با علم به اینکه در اجاره غیر است خریداری کند، خیاری برای او نیست زیرا ملک مزبور را با علم به مسلوب المنفعه بودن خریداری نموده‌است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. در صورت انتقال عین مستأجره به دیگری، اجاره به قوت خود باقی می‌ماند.
2. انتقال عین مستأجره به دیگری، به تنهایی منجر به فسخ قرارداد اجاره نمی‌شود.
3. موجر می‌تواند در قرارداد اجاره حق فسخ در صورت نقل عین مستأجره به شخص دیگری را برای خود شرط کند.
4. وجود شرط حق فسخ توسط موجر در قرارداد اجاره، به او این امکان را می‌دهد که در صورت انتقال عین مستأجره، قرارداد را فسخ نماید.

رویه های قضایی

• به موجب اتفاق نظر قضات دادگاه‌های حقوقی ۲ تهران مورخه ۱۳۶۴/۲/۱۹، با توجه به اینکه اجرت المسمی حقی است دینی، اگر موجر، عین مستأجره را به شخص ثالث بفروشد؛ در این صورت مستأجر، در برابر مالک وقت، ملزم به تأدیه اجاره بها خواهد بود؛ بنابراین، چنانچه بابت مال الاجاره ماه‌های گذشته، به مالک سابق بدهکار باشد؛ باید دین خود را به همان شخص پرداخت نماید؛ مگر اینکه بایع، در زمان فروش ملک، همه حقوق معوقه خود را به مشتری، منتقل نموده باشد.
• رای دادگاه درباره اخذ اجاره بها از مستأجر جدید پس از انتقال اجاره به غیر (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۱۵۰۱۰۵۳)
• رای دادگاه درباره اخذ اجاره بها دلیل رضایت به انتقال اجاره (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۱۶۸۱)
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۹۸۲ مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۱۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره فروش عین استیجاری و تکلیف اجاره‌بها

مقالات مرتبط

• آثارانتقال تبعی عقد اجاره در فقه، حقوق ایران و انگلیس
• آثار انتقال عین مستأجره به مستأجر در فقه اسلامی، حقوق ایران و مصر
• اصل آزادی انتقال قرارداد