ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی

ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی: هرگاه مهر، عین معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد معیوب بوده یا بعد از عقد و قبل از تسلیم معیوب یا تلف شود شوهر ضامن عیب و تلف است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«مهریه» یعنی کابین، و به مالی که زوج، حین ازدواج، به زوجه اعطا کند؛ مهریه گویند، در واقع مهریه، مالی است معین، که حین نکاح، بر ذمه زوج قرار می گیرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

چنانچه مهریه قبل از تسلیم، نزد مرد تلف گردد؛ در این صورت نه نکاح منحل گردیده؛ و نه مهرالمسمی به مهرالمثل تبدیل می‌گردد؛ بلکه شوهر باید حسب مورد، مثل یا قیمت را بپردازد.

ضمان تلف مهریه، در صورتی که عین معین باشد؛ ضمان ید است؛ نه ضمان معاوضه، زیرا معاوضه، در نکاح جایگاهی ندارد، هرچند، این دو نوع ضمان، شبیه به هم هستند.

در صورتی که مهریه، قبل یا بعد از قبض، معیوب گردد؛ زوجه می‌تواند آن مال معیوب را رد نماید؛ تا مثل آن را از شوهر دریافت کند. بنا به نظری دیگر، هرگاه مهر، عین معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد، معیوب بوده؛ یا بعد از عقد و قبل از تسلیم، معیوب گردد؛ زوجه، حق اعمال خیار فسخ نسبت به مهریه را داشته؛ که در این صورت، مستحق مهرالمثل خواهد بود، همچنین زن، می‌تواند مهریه معیوب را پذیرفته و ارش نیز دریافت دارد.

نکات توضیحی

هرگاه مهر، عین معین باشد؛ و قبل از تسلیم، تلف شود؛ شوهر ضامن تلف است؛ زیرا برخلاف بیع، که در آن، تلف مبیع پیش از قبض، باعث سقوط تعهد می‌گردد؛ در نکاح، الزام به نتیجه، شوهر را متعهد به پرداخت مثل یا قیمت مهریه تلف شده می‌داند، و تعهد زوج به پرداخت مهریه، تعهد به نتیجه بوده؛ و تا زمانی که وی، آن را تسلیم ننموده؛ در صورت تلف شدن، ضامن عیب و تلف است.

رویه‌های قضایی

• نظریه شماره ۷/۸۸/۱۰۲۰ مورخ ۱۴۰۰/۰۴/۱۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مستحق للغیر درآمدن مهریه