ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی

ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی: هرگاه کسی مالی را به تصرف صغیر غیرممیز یا مجنون بدهد صغیر یا مجنون مسئول ناقص یا تلف شدن آن مال نخواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۲۱۴ قانون مدنی
• ماده ۲۱۳ قانون مدنی
• ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی

توضیح واژگان

منظور از «صغیر غیرممیز» در ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی، کسی است که به بلوغ نرسیده و توانایی تشخیص صرفه و صلاح اقتصادی خویش را ندارد و در واقع فاقد عقل معاش است.

فلسفه و مبانی نظری

چنانچه شخصی، مال خود را، به طفل یا مجنون بسپارد؛ و مال مزبور، توسط آنان تلف شود؛ در این صورت مالک مال، به ضرر خویش عمل نموده؛ بنابراین حق مطالبه خسارت از آنان را ندارد. مفاد ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی، مصداق تقصیر عرفی است که مسئولیت را، از عهده شخص فاقد قدرت درک و تشخیص، ساقط نموده؛ و زیان وارده را، منتسب به اراده اشخاص دارای شعور می‌نماید.

نکات تفسیری دکترین ماده 1215 قانون مدنی

به دلالت مفهوم مخالف ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی، اگر صغیر ممیز یا سفیه، اقدامی انجام دهد که منجر به تلف مال غیر، که به آنها سپرده شده‌است؛ گردد؛ ضامن است، بنابراین اگر شخصی مال خود را، به غیررشید سپرده؛ و مال مزبور، توسط او تلف شود؛ در این صورت سفیه، مباشر تلف محسوب گردیده؛ و مالک مال، سبب تلف است؛ و با توجه به اینکه در فرض مورد بحث، مباشر، اقوی از سبب است؛ پس سفیه باید خسارت ناشی از اتلاف را جبران نماید.

نکات توضیحی ماده 1215 قانون مدنی

تشخیص اینکه شخصی، صغیر غیرممیز است یا نه؛ سهل تر از تشخیص جنون اشخاص است؛ ممکن است مالک مال، بدون اطلاع از جنون شخصی، مال خود را، به او بسپارد؛ و شخص مجنون نیز، مبادرت به تلف مال مزبور نماید؛ در این صورت عرف اجازه نمی‌دهد که مالک مال را، به بهانه اینکه نباید مال خود را، در اختیار دیوانه قرار می‌داده؛ مقصر محسوب نمود.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

• اگر شخصی مال خود را به غیررشید سپرده؛ و مال مزبور، توسط سفیه تلف شود؛ در این صورت سفیه، مسئول تلف مال است؛ در مقابل، بین علم یا عدم علم صاحب مال به سفاهت شخص مزبور، قائل به تفکیک گردیده‌اند؛ و مسئولیت سفیه را، منوط به عدم آگاهی مالک مال نسبت به سفاهت وی نموده‌اند.

مصادیق و نمونه ها

• اگر کسی ظرف چینی را، به کودک ۵ ساله ای بدهد؛ تا به مالک آن برساند؛ و آن ظرف، از دست کودک افتاده و بشکند؛ در این صورت، عرف فقط شخصی را مسئول می‌داند که ظرف را به طفل سپرده‌ است؛ هر چند اولیای او نیز بی تقصیر نباشند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1215 قانون مدنی

1. اگر مالی به صغیر غیرممیز یا مجنون تحویل داده شود، آن‌ها مسئولیت ناقص یا تلف شدن مال را بر عهده نخواهند داشت.
2. تحویل مال به صغیر غیرممیز یا مجنون باعث عدم مسئولیت آن‌ها در قبال خسارت به مال می‌شود.
3. ماده فوق بر مبنای اصل عدم مسئولیت اشخاص فاقد اهلیت تمییز در قبال تصرفات در مال است.
4. قانونگذار مسئولیت حفاظت از مال در برابر نقص یا تلف شدن را از دوش صغیر غیرممیز یا مجنون برداشته است.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• بررسی مسئولیت مدنی محجورین در مواد 1215 و 1216 قانون مدنی

مقالات مرتبط

• مسئولیت مدنی والدین در قبال فرزند معلول
• مبنای مسؤولیت کارفرمایان در ماده 12 قانون مسؤولیت مدنی
• مسئولیت مدنی پلیس