ماده ۷۵۴ قانون مدنی

ماده ۷۵۴ قانون مدنی: هر صلح نافذ است جز صلح بر امری که غیر مشروع باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۷۵۳ قانون مدنی
• ماده ۷۵۵ قانون مدنی

توضیح واژگان

«صلح نامشروع»، صلحی است که مخالف یکی از الزامات قانونی باشد، یعنی مخالف قوانین آمره باشد؛ و اگر آمره بودن یک قانون مورد تردید باشد، آن صلح، نافذ و درست است.

مطالعات تطبیقی

مشابه مفهوم این ماده در فقه امامیه و همچنین ماده ۶ قانون مدنی فرانسه بحث شده‌است.

قانون مدنی ایتالیا، تمام قراردادهایی را که موضوع آن تغییر مقررات مربوط به مرور زمان است، باطل می‌داند، با وجود این در حقوق ایران با توجه به مواد ۷۵۲ و ۷۶۶ قانون مدنی، پذیرفتن درستی قراردادهایی که مدت مرور زمان را کوتاه می‌کند قوی تر است و تنها به این استناد نمی‌توان قرارداد را خلاف نظم عمومی قلمداد کرد.

نکات تفسیری دکترین ماده 754 قانون مدنی

مطابق بخش نخست این ماده، اصل بر نفوذ صلح است و بطلان آن نیازمند دلیل می‌باشد، این اصل با آنچه در ماده ۱۰ قانون مدنی نسبت به قراردادهای خصوصی بیان شده‌است، شباهت کامل دارد و باعث می‌شود موضوع صلح گسترش یافته و محدود به هیچ قیدی نباشد، اما بخش دوم ماده که استثناء را بیان می‌کند، مجمل است، کلمه غیر مشروع در این ماده را باید منصرف به صورتی کرد که بر حسب آیین طرفین، امر مورد صلح غیرمشروع باشد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

• نمونه ای از روایات در مورد صحت و بطلان عقد صلح، این روایت از پیامبر (ص) می‌باشد که مورد قبول شیعیان و سنیان است: «الصلح جایز بین المسلمین الا صلحا احل حراما او حرم حلالا»، بدان معنا که هرگونه صلحی میان مسلمانان جایز است، مگر صلحی که حرامی را حلال یا حلالی را حرام نماید.

سوابق و مستندات فقهی

• در فقه امامیه اختلافی نیست در اینکه عقد صلح به صورت کلی و فی الجمله، عمومیت دارد یعنی اعیان و منافعی وجود دارند که قابل خرید و فروش و اجاره نیستند اما قابل صلح می‌باشند.

• از نظر فقیهان امامیه، صلح در امر غیر مشروع یا تحریم حلال و بالعکس باطل است.

• اگر از مال ربوی، به جنس خودش با گرفتن اضافه مصالحه شود، اقوی آن است که حکم ربا در آن جاری است و باطل است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 754 قانون مدنی

1. صلح به عنوان یک قرارداد الزام‌آور (*نافذ*) شناخته می‌شود.
2. صلح می‌تواند برای حل و فصل اختلافات یا پیشگیری از آنها به کار رود.
3. صلح بر موضوعات مشروع و قانونی صورت می‌گیرد.
4. صلح بر امور غیر مشروع قابلیت انعقاد ندارد و نافذ نیست.
5. شرط مشروعیت موضوع در اعتبار صلح ضروری است.
6. مفهوم مشروعیت به رعایت قواعد حقوقی و قانونی اشاره دارد.
7. قانون‌گذار میان صلح بر امور مشروع و غیر مشروع تمایز قائل شده است.

رویه های قضایی

• نظریه مشورتی کمیسیون امور حسبی و اجرای احکام اداره حقوقی دادگستری: با توجه به ماده ۶۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی (ماده ۱۸۴ قانون جدید آیین دادرسی مدنی) که مقرر می‌دارد مفاد صلح نامه نسبت به طرفین نافذ و معتبر است و همانند احکام دادگاه‌های دادگستری به موقع به اجرا گذاشته می‌شود، صدور اجراییه به استناد سازش نامه طرفین مبنی بر تخلیه عین مستاجره در تاریخ معین بدون اشکال می‌باشد.

• به موجب دادنامه شماره 21/375 مورخ 1372/8/8 دیوان عالی کشور، ادعای ممنوع بودن معامله زمین موضوع بحث برای بار دوم و استناد به ماده یک قانون معاملات زمین با مواد ۱۹۰ و ۷۵۴ قانون مدنی و استنتاج غیرقانونی بودن معامله یا غیر مشروع بودن سازش نامه مورخ ۶۸/۷/۱۱ دادگاه حقوقی یک تهران صحیح و موجه نمی‌باشد.

مصادیق و نمونه ها

• غیر مشروع بودن صلح مانند آن که منافع خانه خود را به شرط دایر کردن قمارخانه یا امور فحشا، صلح نماید.
• احوال شخصی و اهلیت اشخاص مانند اسقاط حق زوجیت یا شخصی را در زمره محجوران شمردن، را نمی‌توان مورد عقد صلح قرار داد.
• طرفین غیر مسلمان می‌توانند در اموری که بر حسب کیش و آیین خود مشروع است، صلح نمایند، مانند صلح مسیحیان راجع به مسکرات.
• صلح به منظور فرار از دین به دلیل غیر مشروع و فاسد بودن جهت عقد و وجود قاعده لاضرر صحیح نمی‌باشد.

پایان نامه و رساله های مرتبط

• صلح در مقام اعمال حقوقی در حقوق ایران و فقه امامیه

مقالات مرتبط

• عقد صلح و نسبت آن با ماده ۱۰ ق.م. از دیدگاه استاد جعفری لنگرودی
• اصل آزادی قراردادی و محدودیت‌های آن در قراردادهای بالادستی نفتی بر اساس مدل جامع تفسل (TEFCEL)