ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی: اختلاف شهود در خصوصیات امر اگر موجب اختلاف در موضوع شهادت نباشد اشکالی ندارد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۳۱۷ قانون مدنی
• ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی

توضیح واژگان

به اخبار اشخاص از آنچه که دیده یا شنیده‌اند؛ «شهادت» گویند.

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ هر چند ممکن است الفاظ مختلفی را استعمال نمایند، و اختلاف شهود در مفاد گواهی، موجب سقوط شهادت می‌گردد؛ مگر اینکه اختلاف آنان در خصوصیات امر، مؤثر در موضوع شهادت نباشد، بنابراین اختلاف جزئی در بیانات شهود، خدشه ای به اعتبار شهادت وارد نمی‌سازد.

اگر تمایز در مفاد گواهی شهود، ناظر به اطلاق و تقیید باشد؛ شهادت مزبور معتبر است، مانند اینکه یکی از شهود، نسبت به فروش یک دستگاه اتومبیل توسط مدعی، شهادت داده و شاهد دیگر، اظهار نماید که اتومبیل مورد نظر، توسط مدعی، در مشهد به فروش رسیده‌است.

ممکن است تمایز بین اظهارات شهود، مربوط به برخی اوصاف درونی آنان باشد؛ چرا که ماندگاری جزئیات وقایع، در ذهن همه اشخاص، با کیفیتی یکسان صورت نمی‌گیرد؛ از طرفی، ممکن است هر دو شاهد، در زمانی واحد، شاهد صحنه حادثه نبوده باشند؛ لذا قاضی باید اصل موضوع، و مفاد مؤثر شهادت را مورد توجه قرار دهد.

نکات توضیحی ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

قاضی باید بررسی نماید که آیا اختلاف در خصوصیات امر، در موضوع شهادت نیز مؤثر است یا نه؟ به عنوان نمونه، اگر یکی از شهود، اظهار نماید که تصادف، در ساعت ۵ صبح رخ داده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که ساعت وقوع حادثه، ۵:۱۵ صبح همان روز بوده‌است؛ در این صورت اختلاف جزئی در زمان تحمل شهادت، خللی به گواهی آنان، وارد نمی‌سازد؛ اما اگر یکی از شهود، شهادت به تصادف مدعی با خودروی سواری داده؛ و شاهد دیگر، اظهار نماید که مدعی، با کامیون مدعیٌ علیه تصادف نموده‌ است؛ در این صورت، نمی‌توان شهادت گواهان را معتبر دانست.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

1. اختلاف در جزئیات و خصوصیات امر، اگر بر روی موضوع اصلی شهادت تأثیری نداشته باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
2. اعتبار شهادت تحت تأثیر اختلاف بین شهود در جزئیات، در صورتی که موضوع اصلی یکی باشد، کم نمی‌شود.
3. قاضی می‌تواند با وجود اختلاف در خصوصیات، شهادت را معتبر در نظر بگیرد، در صورتی که اصل موضوع تأیید شود.
4. هدف ماده، جلوگیری از ابطال شهادت به دلیل تفاوت‌های جزئی و غیرمهم در اظهارات شهود است.
5. هماهنگی کلی در اصل موضوع بین شهود، برای پذیرش شهادت کافی است.
6. ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی بر اهمیت دقت در تشخیص موضوع اصلی مورد شهادت تأکید دارد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• جهت اعتبار شهادت، هر دو شاهد، باید نسبت به یک موضوع، شهادت داده؛ و معنا و مفهوم اظهارات آنها، یکسان باشد؛ هر چند الفاظ مختلفی را به کار برند، در واقع مفاد شهادت هر دو شاهد، باید با یکدیگر موافق باشد؛ اگر چه الفاظ مختلفی را استعمال نمایند.

رویه‌های قضایی

• رای دادگاه درباره اعتراض به تصمیم مراجع انتظامی دانشگاه آزاد اسلامی در دادگاه حقوقی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۶۹۱)

مصادیق و نمونه‌ها

• اگر یکی از شهود، اظهار نماید که زید، باغ متعلق به عمرو را غصب نموده؛ و شاهد دیگر، گواهی دهد که زید، ملک مزبور را، به عدوان تصرف نموده‌است؛ شهادت هر دوی آنان صحیح است.