ماده ۴۱۸ قانون مدنی

ماده ۴۱۸ قانون مدنی: اگر مغبون در حین معامله، عالم به قیمت عادله بوده خیار فسخ نخواهد داشت.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۱۶ قانون مدنی

توضیح واژگان

• کسی که مالی را به بیش از ارزش واقعی آن خریده یا مالش را ناآگاهانه ارزانتر از ارزش واقعی آن فروخته، اصطلاحاً «مغبون» نامیده می‌شود و حق فسخ معامله را دارد.

• «معامله»، عقد معوض و مالی است که در آن، دو مال مورد مبادله قرار می گیرند.
• «خیار»، یعنی حق فسخ عقد و عدول از آن.
• «فسخ»، حقی است که شخص به موجب آن می‌تواند از حق قانونی یا قراردادی خود، استفاده نموده و عقدی را برهم زند.

نکات تفسیری دکترین ماده ۴۱۸ قانون مدنی

شواهد و قراین و تخصص مغبون، در اثبات علم او به غبن فاحش، نقشی مهم و اساسی دارد، در صورتی که نتوان با توجه به شواهد و قراین حاکم بر قضیه، به علم مغبون نسبت به بهای عادله موضوع معامله پی برد؛ باید جهل وی را در این رابطه مفروض دانست، زیرا ناآگاهی مغبون نسبت به ارزش عادله مورد معامله، فرضی قانونی بوده؛ و اثبات خلاف آن، با مدعی علم به آن است.

بین مفاد ماده ۴۱۸ قانون مدنی و نظریه شخصی بودن غبن، قرابت و تناسب وجود دارد، چرا که برابر با نظریه مزبور، در واقع، ناآگاهی مغبون نسبت به عدم تعادل بین عوضین و اشتباه او در ارزیابی ارزش مورد معامله، موجب به وجود آمدن خیار غبن فاحش گردیده؛ نه صرف عدم تعادل بین عوضین.

نکات توضیحی ماده ۴۱۸ قانون مدنی

ادای سوگند توسط طرف مقابل مغبون، می‌تواند مثبت علم او، نسبت به ارزش واقعی مورد معامله باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۴۱۸ قانون مدنی

1. خیار غبن وابسته به جهل مغبون به قیمت عادله است و در صورت علم به قیمت، خیار فسخ ایجاد نمی‌شود.
2. آگاهی مغبون به قیمت عادله در زمان انجام معامله، حق فسخ را از او سلب می‌کند.
3. تاکید ماده ۴۱۸ قانون مدنی بر زمان علم به قیمت، نشان می‌دهد که آگاهی پس از معامله تاثیری بر خیار فسخ ندارد.
4. موضوع ماده به روابط قراردادی و حقوقی میان طرفین معامله مربوط می‌شود.
5. خیار غبن جزو خیاراتی است که با آگاهی طرف متضرر از بین می‌رود.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• در صورت آگاهی مغبون، نسبت به بهای عادله مورد معامله، وی حق خیار فسخ یا مطالبه خسارت را ندارد.

رویه های قضایی

• به موجب نظر کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری گلوگاه، جهت فسخ معامله به دلیل غبن فاحش، مدعی غبن نباید نسبت به بهای عادله روز، آگاه بوده باشد.

• رای دادگاه درباره مفهوم غبن فاحش (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۱۱۳۹)
• رای دادگاه درباره تاثیر اسقاط خیار غبن بر غبن فاحش و افحش (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۴۰۴)
• رای وحدت رویه شماره 821 دیوان عالی کشور درباره حق فسخ معامله با وجود شرط اسقاط خیارات
• رای دادگاه درباره ادعای غبن توسط فروشنده خبره (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۰۹۰۰)

مقالات مرتبط

• معیارهای تعیین اقسام بطلان قرارداد در حقوق ایران و فرانسه
• ضمانت اجرای سوء استفاده از قاعده اضطرار در حقوق ایران و فرانسه
• کارکرد عدالتی حقوق قراردادها
• بررسی فقهی حقوقی نجش در معاملات و انطباق‌سنجی آن با غبن
• راهکارهای ایجاد تعادل قراردادی
• واکاوی تعهد به درستکاری در حقوق قراردادهای نوردیک و نظام حقوق اسلامی
• آثار مسئولیت مدنی سوء استفاده از قاعده اضطرار