ماده ۲۴۹ قانون مدنی

ماده ۲۴۹ قانون مدنی: سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد، اجازه محسوب نمی‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۴۸ قانون مدنی
• ماده ۲۵۰ قانون مدنی

توضیح واژگان

«سکوت»، یعنی سخن نگفتن و واکنشی از خود نشان ندادن، در واقع سکوت، یعنی صحبت نکردن، با وجود قدرت تکلم،همچنین به عدم ابراز اراده، به صورت صریح یا ضمنی، سکوت گویند.

در تعریفی دیگر، سکوت، یعنی عدم رد معامله، به وسیله سخن یا عملی که قرینه ای بر رضا، نسبت به عقد فضولی باشد.

مطالعات تطبیقی

در نظام حقوقی کشورهای سوئیس، فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا، سکوت، به عنوان وسیله ای برای ابراز اراده، شناخته نشده‌است.

در قانون مدنی جدید فرانسه نیز در ماده 1120 به صراحت ذکر شده است که سکوت به منزله قبول نیست مگر آنکه به موجب قانون، عرف، روابط تجاری و یا قراین خلاف این امر استنباط گردد.

نکات تفسیری دکترین ماده 249 قانون مدنی

اجازه مالک نسبت به معامله فضولی، ممکن است با لفظ و به صورت صریح اعلام گردد؛ یا اینکه مالک، به کمک برخی قراین یا با کنایه، رضایت خود را ابراز نماید، نظیر اینکه بگوید: مبارک است انشاءالله، اما سکوت، وضعیتی است مبهم، که نمی‌تواند دلالت بر احراز اراده نماید؛ مگر اینکه در این باره، شواهد و قراینی وجود داشته باشد.

البته چنانچه سکوت، همراه با شواهد، اوضاع و احوالی باشد که دلالت بر قصد انشاء نماید؛ چنین عقدی نافذ است.

نکات توضیحی ماده 249 قانون مدنی

رضایت باطنی مالک، بدون اینکه در عالم خارج تبلور یابد؛ مؤثر نیست. سکوت، دلالت بر وقوع چیزی نمی‌نماید، اما عقل، دلالت بر این دارد که سکوت، در صورت همراه بودن با شواهد و قراین، معامله فضولی را تنفیذ می‌نماید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 249 قانون مدنی

1. سکوت مالک به معنای رضایت یا اجازه نیست.
2. حضور مالک در جلسه عقد به منزله اجازه دادن نیست.
3. برای اعتبار بخشیدن به عقد، لازم است مالک به‌طور صریح رضایت خود را اعلام کند.
4. در مواردی که رضایت مالک نیاز است، سکوت او کفایت نمی‌کند.
5. این ماده بر اهمیت صراحت در اعلام اراده مالک تأکید دارد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره درخواست تخلیه به علت تغییر شغل (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۹۰۰۰۲۹)
• رای دادگاه درباره اماره سکوت مالک نسبت به تصرفات متصرف (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۶۹۴۰۰۱۵۸)

• به موجب دادنامه شماره ۱۹۹ مورخه ۴/۶/۱۳۷۱ شعبه ۱۵ دیوان عالی کشور، سکوت مالک را نمی‌توان به معنای تنفیذ معامله فضولی دانست؛ حتی اگر مدتی طولانی تداوم یابد.
• رای دادگاه درباره ابطال سند رسمی به موجب سند عادی (دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۲۲۲۹۰۰۱۲۱)
• رای دادگاه درباره استناد به دکترین حقوقی در دادگاه (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۱۳۰۷۰۰۷۵۳)
• رای دادگاه درباره انتقال مال غیر با سند رسمی به دیگری پس از انتقال آن با سند عادی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۲۰۰۹۰۱)

مقالات مرتبط

• بررسی تطبیقی ماهیت و آثار معامله فضولی در بازار اوراق بهادار با معامله در خارج از بازار
• مسئولیت مدنی ناشی از ارادۀ ضمنی در قالب سکوت (مطالعۀ تطبیقی در نظام حقوق عرفی، فقه و حقوق ایران)
• مطالعه تطبیقی اصول تفسیر قرارداد
• مطالعۀ مراحل قصد انشاء و چگونگی ابراز آن در فقه امامیه و قانون مدنی مصر
• نقش و تاثیر سکوت در شکل گیری اعمال حقوقی و جایگاه آن در ادله اثیات با رعایت اخلاق حسنه

کتب مرتبط

• سکوت در قراردادها