ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی

ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی: برای تأدیهٔ تمام یا قسمتی از مهر می‌توان مدت یا اقساطی قرار داد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی
• ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی
• ماده ۲۰ آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۵۵

توضیح واژگان

منظور از «مهر» که در ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است، مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد، ملزم به پرداخت آن به زن می‌شود.

پیشینه

به موجب ماده ۲۰ آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۵۵، توافق طرفین، جهت پرداخت مهریه به صورت اقساطی امکان پذیر بوده‌ است.

نکات تفسیری دکترین ماده 1083 قانون مدنی

در صورتی که طرفین، بر مهلت خاصی توافق ننموده باشند؛ مهریه عندالمطالبه است. اگر مهلتی که برای تأدیه مهریه، تعیین گردیده؛ مبهم یا مجمل باشد؛ در این صورت، مهریه باطل بوده؛ و زن، مستحق مهرالمثل است.

اگر مرد، توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد؛ و در شرف توقیف باشد؛ در این صورت می‌تواند از اداره ثبت، تقاضای تقسیط بدهی خود را نماید و مدیریت ثبت، در این رابطه اظهارنظر خواهد نمود و اگر زوجه راضی به این تقسیط نباشد؛ در این صورت تقسیط، منوط به اخذ ضامن یا کفیل از او خواهد شد و در صورت فقدان ضامن یا کفیل، وی با وجه التزام آزاد خواهد شد.

مهریه می تواند عین معین، یا دین(حال یا موجل) باشد و یا اقساطی باشد، اجل طاری که اعطای مهلت از سوی زوجه است، اشکالی ندارد.

گفتنی است در صورت اعسار مرد از پرداخت مهریه، زن نیز می‌تواند از تمکین، خودداری نماید.

نکات توضیحی ماده 1083 قانون مدنی

در صورت وقوع طلاق، مهریه مؤجل، حال می‌گردد؛ زیرا رضایت زن به پرداخت مهریه به صورت مؤجل، معلق یا مشروط به بقای زوجیت بوده؛ و با وقوع طلاق، معلقٌ علیه یا شرط، حاصل گردیده و دین، حال می‌شود.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• زوجین می‌توانند نسبت به پرداخت تمام یا بخشی از مهریه، به صورت نقد یا مدت دار توافق نمایند و مهریه، در صورتی عندالمطالبه خواهد بود که زوج، توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1083 قانون مدنی

1. امکان تعیین مدت زمان برای پرداخت مهریه وجود دارد.
2. پرداخت مهریه می‌تواند به صورت اقساطی تعیین شود.
3. توافق بر سر اقساط یا مدت برای پرداخت می‌تواند شامل کل یا قسمتی از مهریه باشد.
4. انعطاف‌پذیری در نحوه پرداخت مهریه با توافق دو طرف ممکن است.
5. ماده به تعیین شرایط پرداخت مهریه با توافق طرفین اشاره دارد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره وضعیت مبالغ پرداختی پیش از صدور حکم اعسار (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۰۴۱۷)
• رای دادگاه درباره مطالبه مهریه عند الاستطاعه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۲۱۳۰۵۰۱۰۶۸)
• رای دادگاه درباره شرایط پذیرش شهادت بر اعسار در مهریه (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۰۴۱۶)
• رای دادگاه درباره دعوی متقابل اعسار در دعوای مطالبه مهریه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۱۹۳۲)
• رای دادگاه درباره دعوی اعسار با وجود توافق بر پرداخت مهریه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۲۰۴۱)
• رای دادگاه درباره درخواست اعسار از محکوم به با تغییر شرایط مالی خواهان (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۱۲۰۰۰۹۶)
• رای دادگاه درباره اعتبار امر مختومه در اعسار (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۱۷۵۰)

• به موجب دادنامه شماره ۲۴۰/۷ مورخه ۱۳۷۱/۳/۱۰ دیوان عالی کشور، تقسیط مهریه، منوط به توافق طرفین است.

• نظریه شماره 7/99/1141 مورخ 1399/08/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عدم امکان تقسیط معادل ریالی سکه: در فرضی که محکوم به، تحویل تعدادی سکه است یا حکم به تقسیط محکوم به، به میزان سالیانه یک سکه صادر شده است، در صورت تقدیم دادخواست تعدیل، امکان تقسیط و تعدیل معادل ریالی سکه وجود ندارد.

• نظریه شماره 7/99/1108 مورخ 1399/09/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره امکان تجمیع اجرای دو حکم مربوط به تقسیط مهریه در فرض وحدت محکوم له و محکوم علیه: به سبب واحد بودن محکوم له و محکوم علیه، تجمیع عملیات اجرایی در فرض مطرح شده فاقد اشکال به نظر می رسد.
• رای دادگاه درباره اختیار قاضی در تقسیط مهریه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۵۰۱۲۴۳)

مقالات مرتبط

• حقوق و تکالیف مالی بین زوجین