ماده ۳۵۴ قانون مدنی

ماده ۳۵۴ قانون مدنی: ممکن است بیع از روی نمونه به عمل آید. در این صورت باید تمام مبیع مطابق نمونه تسلیم شود والا مشتری خیار فسخ خواهد داشت.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۵۳ قانون مدنی
• ماده ۴۱۲ قانون مدنی

توضیح واژگان

• «بیع»، یعنی خرید و فروش.

• به چیزی که فروخته می‌شود؛ «مبیع» گویند.

مطالعات تطبیقی

• در حقوق انگلیس، لزوم مطابقت کالا با نمونه آن، به عنوان یک شرط ضمنی پذیرفته شده‌ است.
• بیع از روی نمونه، در ماده ۲۳۷۷ قانون مدنی اتیوپی، پیش‌بینی گردیده‌ است.

نکات تفسیری دکترین ماده ۳۵۴ قانون مدنی

تخلف از اجرای عقد، خدشه ای به لزوم آن وارد ننموده و برای متعهدٌله، فقط حق خیار فسخ ثابت می‌گردد، ماده ۳۵۴ قانون مدنی نیز از همین قاعده تبعیت نموده، و به مبیع عین معین، و در حکم آن اختصاص دارد. خیار مندرج در ماده ۳۵۴ قانون مدنی را باید خیار تخلف وصف محسوب نمود.

اگر بیع از روی نمونه واقع گردد؛ در این صورت مبیع معلوم شده و ابهامات مربوطه از بین رفته و در نتیجه معامله مزبور صحیح خواهد بود، البته مطابقت مبیع با نمونه، فقط از عرض اندام عیوب آشکار جلوگیری کرده و نمی‌تواند مشتری را از عیوب پنهانی مورد معامله مصون نماید. در صورت مخالفت اوصاف مورد معامله با نمونه، در اینکه کدامیک از آن دو مرجح است؛ اختلاف وجود داشته و به نظر می‌رسد که حکم قضیه را باید با مراجعه به شواهد و قراین به دست آورد.

در هر بیع از روی نمونه، این شرط ضمنی وجود دارد که تسلیم، زمانی صورت می‌پذیرد که خریدار، فرصت کافی را جهت مطابقت مبیع با نمونه داشته باشد و تا آن موقع، حق تأخیر در تأدیه ثمن را دارد، مگر در صورتی که طرفین، به گونه ای دیگر تراضی نموده باشند.

گفتنی است اگر نمونه، پیش از تسلیم مبیع از بین رفته باشد؛ در این صورت بایع باید ملاک مندرج در ماده ۲۷۹ قانون مدنی را رعایت نماید.

نکات توضیحی ماده ۳۵۴ قانون مدنی

این ماده، به مبیع عین معین و در حکم آن اختصاص دارد، زیرا در فرض کلی بودن مبیع و عدم مطابقت آن با نمونه، بایع ملزم به تحویل کالای دیگری است که باید با نمونه برابری نماید و با این تفاسیر، خریدار حق فسخ عقد را ندارد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۳۵۴ قانون مدنی

1. بیع می‌تواند بر اساس نمونه انجام شود.
2. در بیع از روی نمونه، کل مبیع باید طبق نمونه تحویل داده شود.
3. اگر مبیع مطابق نمونه نباشد، مشتری اختیار فسخ معامله را دارد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• کیفیات عین معین را می‌توان از روی نمونه تعیین نمود.
• مبنای ماده ۳۵۴ قانون مدنی، قاعده «المشروط عرفاً، کالمشروط شرعاً» است.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظر اکثریت قضات دادگاه‌های حقوقی ۲ تهران مورخه ۱۳۶۶/۱۱/۲۹، اگر شخصی، نمونه سنگ‌های مرمر را که برای نمای ساختمان به کار می‌رود؛ در کارخانه مشاهده نموده و سپس مدعی گردد که سنگ‌های تسلیم شده به وی، با نمونه مطابقت نمی‌نماید؛ مبیع مزبور، کلی در معین بوده و مشمول حکم عین معین است و در این صورت برای خریدار، حق فسخ به وجود می‌آید.

• نظریه شماره ۷/۹۹/۱۴۳۴ مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۲۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره وضعیت حقوقی فسخ در معاملات متعدد
• رای دادگاه درباره اثر تعویض چک های موضوع قرارداد بر حق فسخ فروشنده (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۲۵۳)

مقالات مرتبط

• بررسی تطبیقی کفایت قابلیت تعیین مورد معامله در حقوق ایران، مصر و کامن لا
• مطالعه تطبیقی «معلوم بودن مبیع» در حقوق ایران با «انطباق کالا» در کنواسیون بیع بین‌المللی کالا
• بیع مال غیر موجود (موضوع ماده ۳۶۱ قانون مدنی)
• مبانی اصل حسن نیّت و رفتار منصفانه در قراردادها
• لزوم و چگونگی تعیین مبیع در بیع کلی فی‌الذمه (مطالعۀ تطبیقی فقه امامیه، حقوق ایران، انگلستان و مصر)
• تعیین مورد معامله
• مطالعه تطبیقی تلف نمونه مبیع در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا
• مطالعه تطبیقی حقوق ایران، انگلستان و مصر در خصوص روش‌های تعیین مبیع در بیع کلی فی‌الذمه و چگونگی حل اختلاف طرفین
• چالش‌های استقلال یا عدم استقلال عقد احتمالی