ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی
ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی: در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی‌باشد حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آن‌ها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
منظور از «حضانت» در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، یعنی ولایت، سرپرستی، تربیت، نگهداری و مراقبت از صغیر،[۱] در واقع به محافظت و تربیت صغیر، حضانت گویند.[۲]
نکات تفسیری دکترین ماده 1174 قانون مدنی
فقدان صلاحیت حضانت در یکی از ابوین، دلیل لزوم منع چنین پدر یا مادری، از ملاقات فرزند خود نیست، حق ملاقات فرزند توسط پدر یا مادر او، در هیچ شرایطی قابل زوال و سقوط نیست، اما دادگاه می‌تواند به لحاظ رعایت مصلحت طفل، محدودیت‌ها و شرایطی را برای ملاقات با پدر یا مادر فاقد صلاحیت حضانت، مقرر نماید،[۳] و به دلیل اینکه ملاقات با طفل، در زمره نیازهای فطری و ذاتی پدر و مادر، محسوب گردیده؛ و منجر به تأمین نیازهای روحی و عاطفی کودک خواهد شد؛ لذا صلح یا اسقاط این حق، توسط هر یک از ابوین، به دلیل مخالفت با نظم عمومی و اخلاق حسنه، باطل و بلااثر است.[۴]
ممکن است دادگاه به تقاضای پدر یا مادر طفل، که با او زندگی ننموده؛ و حضانت او را بر عهده ندارند؛ دستور موقت ملاقات با کودک را برای یک بار در هفته صادر نماید؛ چنین دستور موقتی را نمی‌توان در زمره اقدام‌های احتیاطی برای حفظ حق محسوب نمود؛ بلکه دستور مزبور، اقدامی است جهت وصول به حق.[۵]
گفتنی است جلوگیری مکرر پدر از ملاقات طفل با مادر خود، به حکم دادگاه، می‌تواند موجب سلب حق حضانت او گردد.[۶]
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
- طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: پدر طفل نباید مانع ملاقات فرزند با مادر خود گردد؛ ولی می‌تواند از تسلیم فرزند به مادر خودداری کند.[۷]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1174 قانون مدنی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- هر یک از والدین که حضانت طفل را بر عهده ندارد، حق ملاقات با طفل را دارد.
- در صورت اختلاف والدین بر سر زمان، مکان و جزئیات ملاقات، حل و فصل مسئله با دادگاه است.
- این ماده به شرایطی اشاره دارد که والدین به دلیل طلاق یا علل دیگر در یک منزل سکونت ندارند.
رویه های قضایی
- رای دادگاه درباره کاهش مدت ملاقات با فرزند مشترک (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۴۰۲۰۵۵)
- رای دادگاه درباره معیار تعیین میزان ساعات ملاقات والدین با طفل (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۴۷۰۰۰۳۳)
- رای دادگاه درباره محل ملاقات طفل (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۶۰۱۵۱۵)
- رای دادگاه درباره دعوی ملاقات فرزند بالغ (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۶۰۱۲۱۲)
- رای دادگاه درباره دعوای ملاقات فرزند بالغ (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۷۰۱۰۰۸)
- رای دادگاه درباره حق ملاقات ۴۸ ساعته فرزند (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۱۴۱۲)
- رای دادگاه درباره حق ملاقات مادربزرگ با نوه (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۱۴۳۰)
- رای دادگاه درباره حق ملاقات طفل برای والدین (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۵۰۱۹۹۵)
- رای دادگاه درباره حق جد پدری بر ملاقات طفل (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۵۰۱۳۵۹)
- رای دادگاه درباره تعیین وقت برای ملاقات فرزند در غیر از طلاق (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۶۰۲۱۰۳)
- رای دادگاه درباره تاثیر مخالفت طفل در حق ملاقات یکی از والدین- ضمانت اجرای کارشکنی در ملاقات فرزند (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۶۰۱۹۰۹)
- رای دادگاه درباره تاثیر سن فرزند بر ساعات ملاقات (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۱۳۹۹)
- رای دادگاه درباره تاثیر حضانت بر تجویز ملاقات فرزند (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۵۰۰۰۶۷)
- رای دادگاه درباره اعتبار امر مختومه در دعوای حضانت و ملاقات (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۴۷۰۱۴۹۶)
- با استناد به نظریه مشورتی شماره ۱۹۰۰/۷ مورخه ۱۳۸۴/۳/۲۲ اداره حقوقی قوه قضاییه، با رسیدن طفل به سن بلوغ، حضانت از او منتفی بوده؛ و می‌تواند با هر یک از ابوین که تمایل داشته باشد؛ زندگی نموده؛ و نمی‌توان وی را ملزم به ملاقات با پدر یا مادر خود نمود.[۸]
- به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۱۶۸/۷ مورخه ۱۳۸۲/۷/۲۶ اداره حقوقی قوه قضاییه، ممانعت حاضن از ملاقات طفل با یکی از ابوین خود را، نمی‌توان دلیل بر عدم صلاحیت او دانست؛ مگر اینکه دادگاه، اصرار او را در امتناع از فرامین خود در این رابطه احراز نماید.[۹]
- به موجب رأی اصراری شماره ۱۵ مورخه ۱۳۷۰/۹/۱۵ ردیف ۷۰/۲۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ملاقات فرزند توسط مادر، باید به همان ترتیبی که دادگاه معین نموده، صورت پذیرد و کسی نمی‌تواند مانع ملاقات مادر با فرزند خود گردد.[۱۰]
- رای دادگاه درباره ارتباط سوءسابقه پدر شخص دارای حضانت بر حق حضانت وی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۰۵۳۵)
- رای دادگاه درباره اثر بلوغ فرزند بر حق ملاقات والدین (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۰۲۶۲)
- رای دادگاه درباره اختصاص حق ملاقات به اطفال نابالغ (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۷۰۲۰۷۸)
- رای دادگاه درباره اختیار دادگاه در اجازه خروج فرزند بعد از فوت پدر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۰۰۶۵)
- نظریه شماره 1265/95/7 مورخ 1395/04/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
پایان نامه و رساله های مرتبط
مقالات مرتبط
- ماهیت دستور موقت ویژگی آن در حقوق فرانسه
- نقدی بر رأی عدم استماع درخواست ملاقات فرزند بالغ
- حق ملاقات اقربا با طفل در حقوق ایران
- قرار دستورموقت و رفع اثر از آن در دادگاه‌های خانواده (به لحاظ رویکردهای نوین قانون حمایت از خانواده مصوّب ۱۳۹۱)
منابع
- ↑ سیدمحمد صدری. حقوق خانواده در ترجمه لمعه شامل نکاح- طلاق- ظهار- ایلاء- لعان (متون فقه جلد دوم). چاپ 9. اندیشه‌های حقوقی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3932440
- ↑ سیدعلی محمد یثربی قمی. حقوق خانواده (در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران) (با اصلاحات). چاپ 2. سمت، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 26280
- ↑ اسداله لطفی. سلسله مباحث فقهی حقوقی حقوق خانواده (جلد دوم). چاپ 1. خرسندی، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2033296
- ↑ ابوالقاسم گرجی، سیدحسین صفایی، سیدعزت اله عراقی، اسداله امامی و دیگران. بررسی تطبیقی حقوق خانواده. چاپ 2. دانشگاه تهران، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 180408
- ↑ فریدون نهرینی. دستور موقت (در حقوق ایران و پژوهشی در حقوق تطبیقی). چاپ 2. گنج دانش، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2416808
- ↑ شیرین عبادی. حقوق زن در قوانین ایران. چاپ 2. گنچ دانش، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1273340
- ↑ آیت اله سیدروح اله خمینی. ره توشه قضایی (بیش از یک هزار استفتاء قضایی از محضر حضرت امام خمینی (ره)). چاپ 1. قضا، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 32248
- ↑ مجموعه قوانین و مقررات خانواده (آرای وحدت رویه و اصراری دیوانعالی کشور، آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، آیین‌نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مقررات احوال شخصیه مسیحیان پروتستان ایران و…). چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1262844
- ↑ مجموعه قوانین و مقررات خانواده (آرای وحدت رویه و اصراری دیوانعالی کشور، آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، آیین‌نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مقررات احوال شخصیه مسیحیان پروتستان ایران و…). چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1259140
- ↑ مجموعه قوانین و مقررات خانواده (آرای وحدت رویه و اصراری دیوانعالی کشور، آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، آیین‌نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مقررات احوال شخصیه مسیحیان پروتستان ایران و…). چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1263012