ماده ۲۲۲ قانون مدنی

ماده ۲۲۲ قانون مدنی: در صورت عدم ایفای تعهد با رعایت ماده فوق، حاکم می‌تواند به کسی که تعهد به نفع او شده‌است اجازه دهد که خود او عمل را انجام دهد و متخلف را به تأدیهٔ مخارج آن محکوم نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۲۱ قانون مدنی

توضیح واژگان

«تعهد» در لغت، یعنی بر عهده گرفتن و خود را مدیون کردن و در اصطلاح، به معنای متعهد شدن یا بر عهده گرفتن فعل یا عملی در برابر دیگری می باشد.

مطالعات تطبیقی

• مفاد ماده ۲۲۲ قانون مدنی، با کمی تغییر، از مواد ۱۱۴۲ تا ۱۱۴۴ قانون مدنی فرانسه اقتباس گردیده‌ است.

فلسفه و مبانی نظری ماده

با توجه به اینکه لزوم اجرای قرارداد به حکم قانون، لزوم وضعی است نه تکلیفی، لذا حاکم می‌تواند به متعهدٌله اذن دهد؛ تا شخص دیگری غیر از متعهد، موضوع تعهد را اجرا نماید.

نکات تفسیری دکترین ماده ۲۲۲ قانون مدنی

مفاد ماده ۲۲۲ قانون مدنی، حکایت از اجرای مستقیم تعهد به فعل دارد. در زمینه اجرای تعهدات، حاکم، قائم مقام شخص ممتنع خواهد بود. حاکم، به عنوان ولی شخص ممتنع، می‌تواند به متعهدٌله اذن دهد تا شخصی را جهت اجرای تعهد استخدام نماید و هزینه آن را از متعهد دریافت نماید.

مفاد ماده ۳ قانون مسئولیت مدنی، پیرامون اختیار دادگاه در تعیین نحوه جبران خسارت، نسبت به مسئولیت‌های قراردادی نیز قابل تسری است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۲۲۲ قانون مدنی

1. در صورت عدم ایفای تعهد، امکان مداخله دادگاه وجود دارد.
2. دادگاه می‌تواند اجازه دهد که متعهدله (کسی که تعهد به نفع او انجام شده) خود اقدام به انجام تعهد کند.
3. هزینه‌های انجام تعهد توسط متعهدله قابل مطالبه از متخلف است.
4. ماده ۲۲۲ قانون مدنی به منظور تضمین اجرای تعهد و جلوگیری از نقض تعهدات در نظر گرفته شده‌ است.
5. اجرای تعهد توسط متعهدله باید تحت نظارت و مجوز دادگاه صورت گیرد.
6. محکومیت متخلف به پرداخت مخارج، راهکاری برای جبران خسارت متعهدله است.

رویه‌های قضایی

• به موجب رأی اصراری شماره ۴۳۲ مورخه ۱۳۱۱/۴/۱۵ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، محکومیت متعهد نسبت به پرداخت قسمتی از هزینه‌های اجرای تعهد، که البته مبلغ مزبور نیز، با نظر کارشناس مرضی الطرفین تعیین گردیده؛ مطابق با روح ماده ۲۲۲ قانون مدنی است.
• به موجب دادنامه شماره ۴۴۲ مورخه ۱۳۶۸/۷/۱۰ شعبه ۱۸ دیوان عالی کشور، هزینه‌های تنظیم سند به نام انتقال گیرنده بر عهده متعهد می‌باشد.
• به نظر کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری بندرعباس، اگر در قراردادهایی که بین کارفرما و پیمانکار منعقد می‌گردد؛ کارفرما بتواند اثبات نماید که اجرای تعهد را از متعهد مطالبه نموده ولی وی امتناع نموده و در نتیجه متعهدٌله، به هزینه خود، موضوع تعهد را اجرا نموده‌ است؛ در این صورت پیمانکار، ملزم به تأدیه مخارج مزبور می‌باشد.
• رای دادگاه درباره اعتبار شرط انتقال مالکیت مال آینده (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۸۰۱۰۷۴)
• رای دادگاه درباره اثر فسخ قرارداد مشارکت بر قرارداد بیع بعدی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۱۵۲۷)
• رای دادگاه درباره اثر اعلام آمادگی فروشنده در مطالبه خسارت تأخیر در تنظیم سند (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۳۰۲)
• رای دادگاه درباره اثر اعلام آمادگی فروشنده در مطالبه خسارت تأخیر در تنظیم سند (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۶۲۶)
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر اسقاط خیار غبن متعارف بر ادعای غبن فاحش
• رای دادگاه درباره اختصاص وصف تجریدی چک ضمانت به دارنده ثالث با حسن نیت (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۷۰۱۰۱۲۳۷)

مصادیق و نمونه‌ها

• اگر شخصی متعهد گردد که منزلی را در مدت یک ماه نقاشی نموده و از این کار سر باز زند؛ در این صورت متعهدٌله می‌تواند به هزینه خود، به اجرای موضوع تعهد پرداخته و پس از اخذ دستور حاکم، مخارج مزبور را از متعهد دریافت نماید.

مقالات مرتبط

• توسعه راهکارهای مواجهه با متعهد ممتنع
• ماهیت قرارداد استفاده از رحم جایگزین
• مروری بر شیوه‌های خاص ارزیابی خسارت قراردادی با تکیه بر مواد ۷۵ و ۷۶ کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران
• شیوه‌های جبران خسارت ناشی از نقض تعهد قراردادی در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا
• الگوی مفهومی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری قراردادهای الکترونیکی در ایران
• عدم همکاری متعهدٌله در نقض قرارداد در حقوق ایران و اروپا
• مروری بر شیوه‌های خاص ارزیابی خسارت قراردادی با تکیه بر مواد ۵۷ و ۵۷ کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران
• تحلیل تطبیقی نظریۀ جایگزینی فراقضایی متعهد متخلف در حقوق فرانسه و بلژیک و امکان اجرای آن در حقوق تعهدات ایران

پایان‌نامه و رساله‌های مرتبط

• تضمینات اجرای اجباری قرارداد در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان و آلمان