ماده ۳۳۷ قانون مدنی

ماده ۳۳۷ قانون مدنی: هرگاه کسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی، از مال غیر استیفای منفعت کند، صاحب مال مستحق اجرت‌المثل خواهد بود مگر این که معلوم شود که اذن در انتفاع، مجانی بوده‌ است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۳۳۶ قانون مدنی

• ماده ۵۳۹ قانون مدنی
• ماده ۶۰۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

توضیح واژگان

• مقصود از «استیفا» در ماده ۳۳۷ قانون مدنی، یعنی انتفاع از عمل یا مال دیگری، بدون سبق رابطه قراردادی بین آنان، به عبارت دیگر، به انتفاع از مال یا کار دیگری، حسب اذنی که صاحب مال یا کار، صادر نموده‌ است، «استیفا» گویند.

• «اذن» در لغت، یعنی دستور، امر، علم، اطلاع، پروانه، دستور دادن، و در اصطلاح به معنای موافقت مالک، جهت تصرف دیگری در مال او می باشد.

مطالعات تطبیقی

• برخلاف فرانسه، در حقوق ایران، عنوانی به نام شبه عقد وجود ندارد.

نکات تفسیری دکترین ماده ۳۳۷ قانون مدنی

تحقق اذن، نیاز به احراز در عالم خارج دارد. اثر اذن، رفع حرمت در مال مأذون یا نفس او است، همچنین اثر اذن در تصرف، در همه موارد، رفع ضمان نیست، گاهی اوقات رفع تصرف را می‌توان به عنوان نتیجه اذن در تصرف پذیرفت.

اذن، جایز است، اما با خواب و اغما، زایل نمی‌گردد. اذن، اعم از وکالت بوده و نمی‌توان هر اذنی را وکالت دانست؛ مگر در صورت اثبات استنابه.

گفتنی است اذن، قابل توارث نیست.

نکات توضیحی ماده ۳۳۷ قانون مدنی

حکم ماده ۳۳۷ قانون مدنی و ماده پیشین، ناظر به استیفا از مال و عمل غیر بوده و هیچ‌یک از این دو ماده، به تنهایی، منحصر به یکی از دو مورد مذکور نمی‌باشد. این ماده و ماده پیشین، از مصادیق «استیفای نامشروع»، یا «استفاده بدون سبب» است.

آن قبیل از الزامات خارج از قرارداد که بر اثر شبه عقد به وجود می‌آیند؛ به شرح ذیل دسته‌بندی می‌گردند:

- در مواردی که شخص، اقدام به تأدیه چیزی نماید که بابت آن مدیون نبوده‌ است.

- اداره امور غیر بدون اجازه وی.

- استیفای منفعت از مال یا عمل غیر، بنابراین استیفا، در دسته شبه عقد قرار دارد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۳۳۷ قانون مدنی

1. اذن می‌تواند صریح یا ضمنی باشد.
2. استفاده از مال غیر با اذن، مستلزم پرداخت اجرت‌المثل است.
3. اجرت‌المثل زمانی پرداخت نمی‌شود که اذن در انتفاع به صورت مجانی باشد.
4. استیفای منفعت به معنای بهره‌برداری یا استفاده از مال غیر است.
5. صاحب مال در صورت عدم وجود شرط مجانی بودن، حق دارد اجرت‌المثل مطالبه کند.
6. تفاوت بین اذن مجانی و غیرمجانی در تأثیر بر پرداخت اجرت‌المثل مهم است.

رویه‌های قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۴۷۱ مورخه ۱۳۷۳/۹/۱ شعبه ۲۱ دیوان عالی کشور، بنا بر اظهارات طرفین و وجود رابطه پدر و فرزندی بین آنها و عدم احراز رابطه اجاره بین آن دو، زندگی خوانده و خانواده او در طبقه فوقانی منزل پدر خود تا قبل از زمان عدول خواهان از اذن خود، تبرعی و مجانی بوده و مستحق اجرت المثل نیست.
• به موجب دادنامه شماره ۴۵۴ مورخه ۱۳۶۹/۶/۱۲ شعبه ۲۱ دیوان عالی کشور، اگر انتفاع برخی از ورثه نسبت به حصه مشاع برخی دیگر از آنان مبتنی بر اذن مالک حصه مزبور نباشد، در این صورت استیفاکننده ملزم به تأدیه اجرت المثل است.

• رای دادگاه درباره مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از اجرت المثل (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۶۹۴۰۱۷۳۸)
• رای دادگاه درباره مطالبه اجرت المثل ایام محرومیت از منافع ملک (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۴۶۰۰۷۲۸)
• رای دادگاه درباره مطالبه اجرت المثل ایام تصرف بدون ارائه سند رسمی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۸۰۱۴۱۸)
• رای دادگاه درباره مطالبه اجرت المثل از شریک مشاعی در فرض وجود توافق (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۰۷۰۰۰۲۵)
• رای دادگاه درباره مرجع صالح در دعوای فروش مال مشاع (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۲۱۳۰۷۰۰۱۷۴)
• رای دادگاه درباره دعوای مطالبه اجرت المثل اموال شرکت از سوی وراث سهامدار (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۲۰۱۲۲۲)
• رای دادگاه درباره خیانت در امانت نسبت به جهیزیه (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۹۰۱۴۰۰)
• نظریه شماره ۱۱۸۷/۹۵/۷ مورخ ۱۳۹۵/۰۵/۲۰ اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• رای دادگاه درباره اصل تبرعی بودن استفاده زوجین از اموال یکدیگر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۰۰۱۰۰۱۱۴۲)
• رای دادگاه درباره استحقاق مالک عرصه نسبت به اجرت المثل تصرف (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۷۰۱۳۴۲)
• رای دادگاه درباره اجرت المثل پس از پایان مدت اجاره (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۴۴۰۰۷۹۶)
• رای دادگاه درباره احراز مالکیت خواهان در دعوی مطالبه اجرت المثل ایام تصرف (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۲۰۰۰۹۹)
• نظریه شماره ۱۱۸۷/۹۵/۷ مورخ ۱۳۹۵/۰۵/۲۰ اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مقالات مرتبط

• ضمان مدنی ناشی از نقض حق فکری: دعوای مسؤولیت یا استیفا؟
• تحلیل مسئولیت مدنی سبب و مباشر در نظام حقوقی
• بررسی مبانی و مستندات قانونی ناشی از خسارت مربوط به محیط زیست در حقوق ایران
• نقش و تأثیر سکوت در شکل‌گیری اعمال حقوقی و جایگاه آن در ادله اثبات با رعایت اخلاق حسنه
• اجرت‌المثل ایام زوجیت و نحله با نگرشی بر قانون حمایت خانواده مصوب اسفند ۱۳۹۱
• مسئولیت دولت یا حکومت: تبیین مبانی آن در آموزه‌های فقه و حقوق کیفری ایران
• بررسی خسارت اعاده منفعت در حقوق مسئولیت مدنی در حقوق کامن‌لا و ایران
• ضمانت اجرای حقوقی نقض آثار ادبی – هنری در حقوق ایران و کامن لا
• عناوین خاص موجب مسئولیت مدنی در قرآن
• مسؤولیت مدنی ناشی از نقض حقوق مالک اسرار تجاری
• کاربرد اصل عدم تبرع
• جایگاه و مصادیق عدالت اصلاحی در حقوق قراردادها بررسی تطبیقی در حقوق کامن‌لا و ایران
• بازخوانی جریان احکام فضولی در اعمال حقوقی اذنی در فقه و حقوق ایران
• امکان‌سنجی استناد به اصول و قواعد فقه در توصیف عقد؛ مطالعه موردی اختلافات مورد ابتلاء
• روش‌شناسی اثبات قرارداد
• تبعیّت مسئولیّت قراردادی از اراده طرفین در قانون مدنی ایران

پایان نامه و رساله های مرتبط

• بررسی ضمانت اجرای نقض اساسی و جزیی قرارداد در حقوق ایران و اسناد بین المللی