ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی

ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی: عقد نکاح به فسخ یا به طلاق یا به بذل مدت در عقد انقطاع منحل می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی
• ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی

توضیح واژگان

اصطلاح «بذل مدت» که در ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است، به معنای انصراف شوهر از بقیه مدت متعه می باشد.

نکات تفسیری دکترین ماده 1120 قانون مدنی

غیبت شوهر، تأثیری در اعتبار متعه نداشته؛ و با بذل مدت یا موت او، می‌توان حکم به انحلال نکاح مزبور نمود. در خصوص زوج محجور، ولی او می‌تواند باقیمانده مدت متعه را بذل نماید.

فسخ نکاح، در متعه نیز ممکن است، همچنین انقضای مدت نکاح موقت، موجب انحلال آن می‌گردد.

با اجرای لعان، نکاح منفسخ می‌گردد. موت یا ارتداد یکی از زوجین، یا اسلام آوردن زنی که شوهر او، مسلمان نیست نیز، موجب انحلال نکاح می‌گردد.

نکات توضیحی ماده 1120 قانون مدنی

شرط خیار فسخ مشروط، فاقد اثر است؛ مانند اینکه زوجه، شرط نماید که در صورت عدم تأدیه مهریه، نکاح منحل گردد.

طلاق، در متعه جایگاهی ندارد، در متعه، حاکم می‌تواند در فرض غیبت زوج، یا عسر و حرج زوجه، از سوی شوهر بذل مدت نماید.

نسبت به عیوبی که در متعه، راه می‌یابد؛ فسخ نکاح جاری است، در نکاح منقطع، به دلیل اینکه زوج، ملزم به مقاربت با همسر خود نیست؛ زوجه فقط در صورت جنون شوهر، یا تخلف وی از خیارات تدلیس و تخلف وصف، می‌تواند نکاح را فسخ نماید.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• برای ثبوت لعان، سبق دخول بین زوجین، شرط نیست؛ در مقابل، نظراتی مبنی بر لزوم سبق دخول، جهت اجرای لعان وجود دارد.

• بذل مدت مشروط، صحیح بوده؛ ولی شرط ضمن آن، فاقد اثر است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1120 قانون مدنی

1. عقد نکاح می‌تواند منحل شود.
2. انحلال عقد نکاح می‌تواند به وسیله فسخ اتفاق بیفتد.
3. امکان انحلال عقد نکاح از طریق طلاق وجود دارد.
4. در عقد نکاح موقت (انقطاعی)، بذل مدت یکی از روش‌های انحلال است.
5. فسخ، طلاق، و بذل مدت، روش‌های مختلفی برای پایان دادن به عقد نکاح هستند.
6. انحلال به معنای پایان قانونی و رسمی عقد نکاح است.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 854/96/7 مورخ 1396/04/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 794/96/7 مورخ 1396/04/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/96/854 مورخ 1396/04/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قم، تنها راه خروج زوج از قید زوجیت در متعه را، بذل مدت دانسته؛ و زوجه منقطعه، جز در موارد درخواست صدور حکم موت فرضی شوهر غایب خویش، نمی‌تواند جهت انحلال نکاح مزبور، اقدام دیگری نماید. همچنین این کمیسیون، استماع دعوای طلاق، در رابطه با ازدواج‌های غیررسمی را ممکن دانسته‌ است.
• کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری بوشهر، انحلال متعه را، فقط با انقضا یا بذل مدت، فوت حقیقی یا فرضی یکی از زوجین، و فسخ نکاح به دلیل جنون زوج یا زوجه، ممکن دانسته‌ است.
• نظریه شماره ۷/۹۹/۳۲۷ مورخ ۱۳۹۹/۰۴/۰۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره سقوط حق طلاق و طرح دعوای فسخ نکاح

انتقادات

ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی، به دلیل عدم ذکر انقضای مدت، به عنوان یکی از طرق انحلال متعه، ناقص است.

مقالات مرتبط

• ماهیت حقوقی طلاق خلع
• جایگاه و مبانی انفساخ در نظام حقوقی ایران