ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مطالعات تطبیقی == | == مطالعات تطبیقی == | ||
در حقوق روم، با برهم زدن نامزدی، [[مالکیت]] | در حقوق روم، با برهم زدن نامزدی، [[مالکیت]] هر یک از طرفین، نسبت به هدیه ای که از نامزد خود دریافت نموده‌است؛ خود به خود ملغی می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول) (نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3062848|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
هدایای نامزدی، اباحه است نه [[تملیک]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول) (نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3062848|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> به دلالت [[شرط]] [[عرف|عرفی]] ضمن وعده نکاح، هر یک از نامزدها، می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او، برای وصلت منظور داده‌است؛ مطالبه کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد فقه (بخش مدنی) (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1810308|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=9}}</ref> | هدایای نامزدی، [[اباحه]] است نه [[تملیک]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول) (نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3062848|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=1}}</ref> به دلالت [[شرط]] [[عرف|عرفی]] ضمن وعده نکاح، هر یک از نامزدها، می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او، برای وصلت منظور داده‌است؛ مطالبه کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد فقه (بخش مدنی) (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1810308|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=9}}</ref> با [[وحدت ملاک]] از این ماده، چنانچه یکی از نامزدها، به شخصی غیر از نامزد خود یا والدین او، هدیه ای دهد؛ بعد از برهم زدن نامزدی، هدیه مزبور قابل استرداد نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مختصر حقوق خانواده|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=582716|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|نام۲=اسداله|نام خانوادگی۲=امامی|چاپ=21}}</ref> | ||
علت اینکه در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، [[جبران خسارت]] لازم نیست؛ این است که مالک اشیا، آن‌ها را به قصد اباحه انتفاع، در اختیار نامزد خود گذاشته؛ و در اباحه انتفاع، [[عوض|عوضی]] وجود نداشته؛ و طرف مقابل حق [[تصرف]] می‌یابد؛ بدون آنکه، اباحه کننده، مالکیت خود را از دست داده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط حقوق مدنی (حقوق خانواده)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=145196|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | |||
علت اینکه در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، [[جبران خسارت]] لازم نیست؛ این است که مالک اشیا، آن‌ها را به قصد | |||
== نکات توضیحی == | == نکات توضیحی == | ||
در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست، زیرا اباحه انتفاع، با تلف مال توام می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1051516|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | |||
== مطالعات فقهی == | == مطالعات فقهی == | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۴: | ||
== رویه‌های قضایی == | == رویه‌های قضایی == | ||
* [[نشست قضایی|کمیسیون نشست‌های قضایی]]، به مناسبت نشست قضات دادگستری قیر و کازرین، و نیز [[نظریه مشورتی]] شماره ۳۷۹۶/۷ مورخه ۱۳۸۳/۵/۱۵ [[اداره کل حقوقی قوه قضائیه|اداره حقوقی قوه قضاییه]]، بعد از طلاق | * [[نشست قضایی|کمیسیون نشست‌های قضایی]]، به مناسبت نشست قضات دادگستری قیر و کازرین، و نیز [[نظریه مشورتی]] شماره ۳۷۹۶/۷ مورخه ۱۳۸۳/۵/۱۵ [[اداره کل حقوقی قوه قضائیه|اداره حقوقی قوه قضاییه]]، بعد از [[طلاق]] [[زوجه]]، استرداد هدایای دوران نامزدی طرفین را، امکان پذیر نمی‌دانند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه نشست‌های قضایی (23) مسائل قانون مدنی (6)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5645396|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> | ||
* [[رای دادگاه درباره استرداد هدایای دوران زندگی مشترک (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۰۹۲۲)]] | * [[رای دادگاه درباره استرداد هدایای دوران زندگی مشترک (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۰۹۲۲)]] | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۱: | ||
* استرداد لباس و جورابی که مرد، به نامزد خود هدیه داده است؛ به دلیل مصرف شدنی بودن، ممکن نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1051516|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | * استرداد لباس و جورابی که مرد، به نامزد خود هدیه داده است؛ به دلیل مصرف شدنی بودن، ممکن نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1051516|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref> | ||
* در صورت برهم خوردن نامزدی، | * در صورت برهم خوردن نامزدی، گردنبند، حلقه، ساعت و پارچه ای که مرد، به نامزد خود هدیه داده‌است؛ در فرض بقا، قابل استرداد است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی خانواده (نکاح و انحلال آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4478228|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=جعفرزاده|چاپ=2}}</ref> | ||
* در صورت برهم خوردن نامزدی، عکس‌هایی که طرفین به یکدیگر هدیه داده‌اند؛ در صورت بقا، قابل استرداد بوده؛ و اگر دارای مالیت بوده باشد؛ و به‌طور [[عمد|عمدی]] تلف گردد؛ تلف کننده، ملزم به جبران خسارت است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق خانواده در آیینه نمودار (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3379388|صفحه=|نام۱=قاسم|نام خانوادگی۱=افسران|چاپ=1}}</ref> | * در صورت برهم خوردن نامزدی، عکس‌هایی که طرفین به یکدیگر هدیه داده‌اند؛ در صورت بقا، قابل استرداد بوده؛ و اگر دارای [[مال|مالیت]] بوده باشد؛ و به‌طور [[عمد|عمدی]] تلف گردد؛ تلف کننده، ملزم به جبران خسارت است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق خانواده در آیینه نمودار (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3379388|صفحه=|نام۱=قاسم|نام خانوادگی۱=افسران|چاپ=1}}</ref> | ||
* اگر هدایای نامزدی به نامزد دیگرش، عبارت از فرش، پرده یا اشیای زینتی باشد؛ و بر اثر سیل یا زلزله تلف گردد؛ خسارت وارده به آن اموال، توسط [[واهب|هبه کننده]] قابل مطالبه نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=209348|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref> | * اگر هدایای نامزدی به نامزد دیگرش، عبارت از فرش، پرده یا اشیای زینتی باشد؛ و بر اثر سیل یا زلزله تلف گردد؛ خسارت وارده به آن اموال، توسط [[واهب|هبه کننده]] قابل مطالبه نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=209348|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref> | ||
نسخهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۳:۰۲
ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی: هر یک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده‌است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
توضیح واژگان
فاصله بین قبول وعده ازدواج توسط زن، تا وقوع عقد نکاح را «نامزدی» گویند.[۱]
مطالعات تطبیقی
در حقوق روم، با برهم زدن نامزدی، مالکیت هر یک از طرفین، نسبت به هدیه ای که از نامزد خود دریافت نموده‌است؛ خود به خود ملغی می‌گردد.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
هدایای نامزدی، اباحه است نه تملیک.[۳] به دلالت شرط عرفی ضمن وعده نکاح، هر یک از نامزدها، می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او، برای وصلت منظور داده‌است؛ مطالبه کند.[۴] با وحدت ملاک از این ماده، چنانچه یکی از نامزدها، به شخصی غیر از نامزد خود یا والدین او، هدیه ای دهد؛ بعد از برهم زدن نامزدی، هدیه مزبور قابل استرداد نیست.[۵]
علت اینکه در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست؛ این است که مالک اشیا، آن‌ها را به قصد اباحه انتفاع، در اختیار نامزد خود گذاشته؛ و در اباحه انتفاع، عوضی وجود نداشته؛ و طرف مقابل حق تصرف می‌یابد؛ بدون آنکه، اباحه کننده، مالکیت خود را از دست داده باشد.[۶]
نکات توضیحی
در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست، زیرا اباحه انتفاع، با تلف مال توام می‌گردد.[۷]
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
اگر پدر دختر، شیربها را به دیگری منتقل نموده باشد؛ در صورت برهم خوردن نامزدی، مال مزبور، در حکم مال تلف شده محسوب گردیده؛ و قابل رد به نامزد سابق دختر نیست.[۸]
رویه‌های قضایی
- کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قیر و کازرین، و نیز نظریه مشورتی شماره ۳۷۹۶/۷ مورخه ۱۳۸۳/۵/۱۵ اداره حقوقی قوه قضاییه، بعد از طلاق زوجه، استرداد هدایای دوران نامزدی طرفین را، امکان پذیر نمی‌دانند.[۹]
مصادیق و نمونه‌ها
- در صورت برهم خوردن نامزدی، گل و شیرینی و غذاهایی که در جشن نامزدی، مصرف شده‌اند؛ قابل استرداد نیستند.[۱۰]
- گوسفندی که در جشن نامزدی ذبح شده؛ قابل استرداد نمی‌باشد.[۱۱]
- استرداد لباس و جورابی که مرد، به نامزد خود هدیه داده است؛ به دلیل مصرف شدنی بودن، ممکن نیست.[۱۲]
- در صورت برهم خوردن نامزدی، گردنبند، حلقه، ساعت و پارچه ای که مرد، به نامزد خود هدیه داده‌است؛ در فرض بقا، قابل استرداد است.[۱۳]
- در صورت برهم خوردن نامزدی، عکس‌هایی که طرفین به یکدیگر هدیه داده‌اند؛ در صورت بقا، قابل استرداد بوده؛ و اگر دارای مالیت بوده باشد؛ و به‌طور عمدی تلف گردد؛ تلف کننده، ملزم به جبران خسارت است.[۱۴]
- اگر هدایای نامزدی به نامزد دیگرش، عبارت از فرش، پرده یا اشیای زینتی باشد؛ و بر اثر سیل یا زلزله تلف گردد؛ خسارت وارده به آن اموال، توسط هبه کننده قابل مطالبه نیست.[۱۵]
- اگر هدایای مرد به نامزدش، گردنبند الماس بوده؛ و زن، آن را فروخته باشد؛ در صورت برهم خوردن نامزدی، زن باید قیمت روز آن را، به نامزد سابق خود رد نماید.[۱۶]
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 344152
- ↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول) (نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر). چاپ 1. شرکت سهامی انتشار، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3062848
- ↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده (جلد اول) (نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر). چاپ 1. شرکت سهامی انتشار، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3062848
- ↑ سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه (بخش مدنی) (جلد دوم). چاپ 9. سمت، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1810308
- ↑ سیدحسین صفایی و اسداله امامی. مختصر حقوق خانواده. چاپ 21. میزان، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 582716
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط حقوق مدنی (حقوق خانواده). چاپ 4. گنج دانش، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 145196
- ↑ عبدالرسول دیانی. حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن). چاپ 1. میزان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1051516
- ↑ میرزاابوالقاسم قمی. جامع الشتات (جلد اول) (کتاب التجاره). چاپ 1. دانشگاه حقوق و علوم سیاسی، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3847972
- ↑ مجموعه نشست‌های قضایی (23) مسائل قانون مدنی (6). چاپ 1. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5645396
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. حقوق مدنی (جلد هشتم) (ازدواج و مسائل آن، حقوق و تکالیف زوجین). چاپ 1. پایدار، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 27628
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد اول) (ایقاع). چاپ 1. گنج دانش، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 738284
- ↑ عبدالرسول دیانی. حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن). چاپ 1. میزان، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1051516
- ↑ علی جعفرزاده. دوره حقوق مدنی خانواده (نکاح و انحلال آن). چاپ 2. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4478228
- ↑ قاسم افسران. حقوق خانواده در آیینه نمودار (جلد اول). چاپ 1. نگاه بینه، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3379388
- ↑ سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 209348
- ↑ شیرین عبادی. حقوق زن در قوانین ایران. چاپ 2. گنچ دانش، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1275188