ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی

ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی: هر یک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده‌است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۳۶ قانون مدنی
• ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی

توضیح واژگان

فاصله بین قبول وعده ازدواج توسط زن، تا وقوع عقد نکاح را «نامزدی» گویند.

مطالعات تطبیقی

در حقوق روم، با برهم زدن نامزدی، مالکیت هر یک از طرفین، نسبت به هدیه ای که از نامزد خود دریافت نموده‌است؛ خود به خود ملغی می‌گردد.

نکات تفسیری دکترین

هدایای نامزدی، اباحه است نه تملیک. به دلالت شرط عرفی ضمن وعده نکاح، هر یک از نامزدها، می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او، برای وصلت منظور داده‌است؛ مطالبه کند. با وحدت ملاک از این ماده، چنانچه یکی از نامزدها، به شخصی غیر از نامزد خود یا والدین او، هدیه ای دهد؛ بعد از برهم زدن نامزدی، هدیه مزبور قابل استرداد نیست.

علت اینکه در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست؛ این است که مالک اشیا، آن‌ها را به قصد اباحه انتفاع، در اختیار نامزد خود گذاشته؛ و در اباحه انتفاع، عوضی وجود نداشته؛ و طرف مقابل حق تصرف می‌یابد؛ بدون آنکه، اباحه کننده، مالکیت خود را از دست داده باشد.

نکات توضیحی

در مورد کالاهای مصرف شدنی، در صورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست، زیرا اباحه انتفاع، با تلف مال توام می‌گردد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

اگر پدر دختر، شیربها را به دیگری منتقل نموده باشد؛ در صورت برهم خوردن نامزدی، مال مزبور، در حکم مال تلف شده محسوب گردیده؛ و قابل رد به نامزد سابق دختر نیست.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. امکان مطالبه هدایای داده‌شده در صورت به هم خوردن نامزدی.
2. امکان مطالبه هدایایی که به والدین نامزد داده شده است.
3. در صورت عدم وجود عین هدایا، امکان مطالبه قیمت هدایایی که معمولاً نگهداری می‌شوند.
4. عدم مسئولیت طرف مقابل در صورتی که هدایا بدون تقصیر او تلف شده باشند.

رویه های قضایی

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره استرداد هدایای نامزدی پس از نکاح
• رای دادگاه درباره ۱- استرداد هدایای خریداری شده برای زوجه۲- استرداد هدایای دوران نامزدی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۰۵۰۰۴۸۱)
• رای دادگاه درباره شرط استرداد طلا توسط زوج (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۰۵۰۰۰۸۵)
• رای دادگاه درباره رد تقاضای استرداد هدایای دوران نامزدی در صورت ازدواج (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۶۹۴۰۰۷۲۳)
• نظریه شماره 7/98/1419 مورخ 1398/10/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1400/1324 مورخ 1400/11/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قیر و کازرین، بعد از طلاق زوجه، استرداد هدایای دوران نامزدی طرفین را امکان پذیر نمی‌داند.
• رای دادگاه درباره استرداد هدایای دوران زندگی مشترک (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۰۹۲۲)
• رای دادگاه درباره استرداد هدایای دوران زوجیت (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۵۰۱۷۷۸)
• رای دادگاه درباره استرداد وجه واریزی به حساب دیگری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۱۲۰۰۲۸۸)
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۳۵ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۰۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صلاحیت دادگاه خانواده در رسیدگی به عقد صلح زوجین و دعاوی با منشأ مهریه
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره استرداد هدایای دوران نامزدی

مصادیق و نمونه ها

• در صورت برهم خوردن نامزدی، گل و شیرینی و غذاهایی که در جشن نامزدی، مصرف شده‌اند؛ قابل استرداد نیستند.
• گوسفندی که در جشن نامزدی ذبح شده؛ قابل استرداد نمی‌باشد.

• استرداد لباس و جورابی که مرد، به نامزد خود هدیه داده‌ است؛ به دلیل مصرف شدنی بودن، ممکن نیست.

• در صورت برهم خوردن نامزدی، گردنبند، حلقه، ساعت و پارچه ای که مرد، به نامزد خود هدیه داده‌است؛ در فرض بقا، قابل استرداد است.

• در صورت برهم خوردن نامزدی، عکس‌هایی که طرفین به یکدیگر هدیه داده‌اند؛ در صورت بقا، قابل استرداد بوده؛ و اگر دارای مالیت بوده باشد؛ و به‌طور عمدی تلف گردد؛ تلف کننده، ملزم به جبران خسارت است.

• اگر هدایای نامزدی به نامزد دیگرش، عبارت از فرش، پرده یا اشیای زینتی باشد؛ و بر اثر سیل یا زلزله تلف گردد؛ خسارت وارده به آن اموال، توسط هبه کننده قابل مطالبه نیست.

• اگر هدایای مرد به نامزدش، گردنبند الماس بوده؛ و زن، آن را فروخته باشد؛ در صورت برهم خوردن نامزدی، زن باید قیمت روز آن را، به نامزد سابق خود رد نماید.

مقالات مرتبط

• ژرف‌نگری در هدایای دوران نامزدی
• تأملی پیرامون شرط ضمنی دوام زوجیت در هبه‌ی بین زوجین و ماهیت آن